روغن جوانه گندم اکسیری طبیعی است که فواید بسیاری برای سلامتی و زیبایی دارد. این روغن سرشار از ویتامین‌ها، اسیدهای چرب و آنتی‌اکسیدان‌های مفید برای تغذیه پوست، افزایش رشد مو و ارتقای سلامت کلی بدن است.
روغن جوانه گندم حاوی میزان بالایی ویتامین E است که به عنوان آنتی‌اکسیدان عمل می‌کند و برای جوان‌سازی، مرطوب‌کردن و محافظت از پوست خشک یا پوستی که با گذر زمان تغییر کرده، موثر است. همچنین سرعت بروز علائم پیری پوست مانند چین‌وچروک و خطوط ریز را کاهش می‌دهد.
خواص آنتی‌اکسیدانی این روغن به پیشگیری از بسیاری بیماری‌ها مانند بیماری‌های قلبی-عروقی، و سرطان‌ها نیز کمک می‌کند.
در این مقاله با روغن جوانه گندم و خواص شگفت‌انگیز آن برای سلامت کلی بدن و اثرات آن بر پوست و مو بیشتر آشنا خواهیم شد.
روغن جوانه گندم چیست؟
روغن جوانه گندم، ماده‌ای به رنگ زرد تیره تا قهوه‌ای با بویی شبیه آجیل است که به روش پرس سرد از بخش مرکزی دانه‌های گندمِ جوانه‌زده به دست می‌آید. این روغن سرشار از ترکیبات مفید است:
- اسیدهای چرب امگا-6
- پالمیتیک اسید
- اولئیک اسید
- لسیتین
- اسکوالن
- استئاریک اسید
- ویتامین E
- ویتامین K
- فیتواسترول‌ها
- اکتاکوزانول‌ها و پولی‌کوزانول‌ها
روغن جوانه گندم، به صورت خوراکی یا موضعی کاربرد دارد و خواص بی‌نظیر آن باعث شده است که در فرمولاسیون بسیاری از محصولات مراقبت از پوست و مو استفاده شود.
ارزش تغذیه‌ای
یک فنجان (224 گرم) روغن جوانه گندم حاوی موارد زیر است:
- 1980 کیلوکالری انرژی
- 334 گرم ویتامین E
- 224 گرم چربی تام
- 42.1 گرم اسیدهای چرب اشباع
- 55.3 میکروگرم ویتامین K
- 44.8 میلی‌گرم کوئین
لازم به ذکر است میزان ویتامین E موجود در این روغن از بسیاری روغن‌های گیاهی دیگر بالاتر است.
فواید روغن جوانه گندم برای سلامت
همان‌طور که گفته شد، روغن جوانه گندم منبع خوبی از اسیدهای چرب مختلف، ترکیبات شیمیایی گیاهی، ویتامین‌های E و K و آنتی‌اکسیدان‌ها است. بعضی اثرات این روغن برای حفظ سلامت بدن و سلامت و زیبایی پوست و مو را در ادامه می‌خوانید.
1) پیشگیری از برخی بیماری‌ها
مطالعات نشان داده‌اند خاصیت آنتی‌اکسیدانی روغن جوانه گندم و مهار رادیکال‌های آزاد باعث افزایش سطح توکوفرول و سایر ترکیبات فعال زیستی در ارگان‌های مختلف بدن مانند مغز، کبد، طحال، قلب و کلیه‌ها می‌شود و از آن‌ها در برابر اکسیداسیون محافظت می‌کند.
اکسیداسیون لیپیدی، یکی از عوامل موثر در بروز بیماری‌های مزمن مانند آلزایمر، سرطان، رماتیسم مفصلی، بیماری پارکینسون و دیابت است. روغن جوانه گندم می‌تواند با مهار اکسیداسیون در جلوگیری از ابتلا به این بیماری‌ها مؤثر باشد.
2) اثر ضد التهابی
نتایج یک مطالعه روی اثربخشی روغن جوانه گندم بر التهاب حاد و مزمن نشان داد مصرف این روغن با اثر ضد التهابی قابل‌توجه، باعث کاهش التهاب در بدن می‌شود.
3) کاهش کلسترول خون
پلی‌کوزانول یکی از ترکیبات فعال زیستی اصلی موجود در روغن جوانه گندم است که مصرف آن در کاهش کلسترول تام و LDL (کلسترول بد) و افزایش HDL (کلسترول خوب) خون موثر است.
در یک مطالعه مصرف روغن جوانه گندم برای کاهش استرس اکسیداتیو (آسیب سلولی ناشی از فعالیت رادیکال‌های آزاد) و تشکیل پلاکت در بیماران مبتلا به کلسترول خون بالا موثر گزارش شده است.
4) تامین انرژی
روغن جوانه گندم سرشار از ماده‌ای به نام اکتاکوزانول است که به بهبود عملکرد فیزیکی و افزایش انرژی عضلانی کمک می‌کند. این ماده اکسیژن و انرژی را در هنگام ورزش و فعالیت بدنی فراهم می‌کند و می‌تواند برای ورزشکاران بسیار مفید باشد.
5) بهبود سلامت شناختی
ویتامین‌ها و آنتی‌اکسیدان‌های موجود در روغن جوانه گندم در تقویت مغز نقش به سزایی دارند. این آنتی‌اکسیدان‌ها با خنثی‌کردن رادیکال‌های آزاد در مسیرهای عصبی و پیشگیری از تشکیل پلاک‌های بتا آمیلوئید می‌توانند باعث بهبود حافظه و توجه شوند و خطر ابتلا به بیماری‌های تحلیل‌برنده عصبی مانند آلزایمر را کاهش دهند.
فواید روغن جوانه گندم برای مو
اگر به دنبال روشی برای تغذیه موها و برطرف کردن آسیب‌های آن هستید، روغن جوانه گندم انتخاب بسیار مناسبی است. این روغن سرشار از مواد مغذی از جمله ویتامین E، لینولئیک اسید، اسکوالن و بسیاری اسیدهای چرب ضروری دیگر است و می‌تواند راه حل خوبی برای بهبود سلامت موها باشد. از میان فواید روغن جوانه گندم برای موها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
6) بازیابی رطوبت از دست رفته تارهای مو
ویتامین E موجود در روغن جوانه گندم می‌تواند به صورت موثری رطوبت را در موهای خشک بازیابی و حفظ کند. این روغن تارهای مو را نرم و از آن‌ها در برابر آسیب محافظت می‌کند.
7) ترمیم موهای آسیب‌دیده
اسیدهای چرب ضروری و ویتامین‌های موجود در روغن جوانه گندم باعث سرزندگی موهای آسیب‌دیده در اثر حرارت، استفاده از مواد شیمیایی (مانند رنگ مو) یا استرس‌های محیطی می‌شوند. علاوه بر ترمیم موی آسیب‌دیده، این ماده به عنوان محافظی در برابر آسیب‌های احتمالی ناشی از روش‌های مختلف حالت‌دادن مو نیز عمل می‌کند.
8) بهبود ظاهر مو
استفاده از روغن جوانه گندم روی موها، آن‌ها را بسیار نرم و درخشان می‌کند، وز را از بین می‌برد و باعث می‌شود موها حالت‌شان را به خوبی حفظ کنند.
9) تقویت فولیکول‌های مو
ترکیبات موجود در روغن جوانه گندم، جریان خون پوست سر را بهبود می‌بخشند و می‌توانند باعث تحریک رشد موی سر جدید به ویژه در نواحی کم‌پشت شود. مصرف مداوم این روغن باعث تقویت ریشه موها و پرپشت شدن آن‌ها می‌شود.
10) تقویت تارهای مو
در مطالعه‌ای پس از مصرف محصولات مراقبت از موی حاوی روغن جوانه گندم و پروتئین گندم، بهبود قابل‌توجهی در نرمی و درخشندگی موها و مقاومت تارهای مو در مقابل شکستگی مشاهده شد.
11) کمک به رشد موها
برخی شواهد نشان می‌دهد روغن جوانه گندم می‌تواند به افزایش رشد موها کمک کند. اثر آنتی‌اکسیدانی ویتامین E موجود در روغن جوانه گندم باعث کاهش استرس اکسیداتیو می‌شود. استرس اکسیداتیو نوعی آسیب سلولی است که خود می‌تواند منجر به ریزش مو شود. مصرف خوراکی مکمل روغن جوانه گندم یا استفاده موضعی از آن ممکن است در کاهش بعضی انواع ریزش مو موثر باشد. اگر دچار ریزش مو هستید، درباره مفید بودن استفاده از روغن جوانه گندم با پزشک صحبت کنید.
فواید روغن جوانه گندم برای پوست
مواد مغذی موجود در روغن جوانه گندم استفاده از آن را برای پوست بسیار نتیجه‌بخش می‌کند. مصرف مواد غذایی سرشار از ویتامین E – مانند روغن جوانه گندم – یا استفاده موضعی از مرطوب‌کننده‌های حاوی این ویتامین، به نرم‌کردن پوست، حفظ رطوبت و جلوگیری از آسیب سلولی کمک می‌کند.
از این روغن در بسیاری از محصولات مراقبت از پوست مانند صابون‌ها، کرم‌های مرطوب‌کننده، ضد آفتاب‌ها و فرآورده‌های ضد پیری استفاده می‌شود. از فواید روغن جوانه گندم برای پوست می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
12) مرطوب‌کننده پوست
روغن جوانه گندم سرشار از ویتامین E است. این ویتامین می‌تواند باعث حفظ رطوبت پوست شود.
نتایج یک مطالعه کوچک نیز نشان داد مصرف خوراکی روغن جوانه گندم برای سه ماه باعث بهبود آبرسانی پوست صورت می‌شود. با این وجود مطالعات بیشتری برای بررسی اثرات آبرسانی این روغن مورد نیاز است.
13) پیشگیری از آسیب پوست و کاهش نشانه‌های پیری
ویتامین E موجود در این روغن به عنوان آنتی‌اکسیدان عمل می‌کند و استفاده موضعی از آن باعث محافظت از سلول‌های پوست در برابر آسیب می‌شود. علاوه بر این، نتایج یک مطالعه، خاصیت ضد پیری مصرف مکمل روغن جوانه گندم را با کاهش چین چروک و افزایش درخشندگی پوست نشان می‌دهد.
برخی شواهد نیز حاکی از آن است که ویتامین E می‌تواند آسیب ناشی از پرتوهای فرابنفش نوع B را کاهش دهد. با این وجود، مطالعات بیشتری برای تایید این اثربخشی لازم است.
14) کمک به ترمیم زخم
ویتامین E موجود در روغن جوانه گندم می‌تواند در تسریع بهبود زخم‌ها و سوختگی‌ها کمک‌کننده باشد. پیش از استفاده از روغن جوانه گندم یا سایر فرآورده‌های حاوی ویتامین E روی زخم حتما با پزشک مشورت کنید.
15) بهبود بافت پوست
مطالعات نشان می‌دهند مصرف خوراکی و موضعی روغن جوانه گندم باعث کاهش زبری پوست و نرم‌شدن آن می‌شود.
روش‌های مصرف روغن جوانه گندم برای مو
روش‌های مختلفی برای استفاده از روغن جوانه گندم روی موها وجود دارد. ایمن‌ترین روش، استفاده از محصولاتی است که این روغن در ترکیب آن‌ها به کار رفته است.
استفاده منظم از این روغن بهترین نتایج را برای موهایتان در پی خواهد داشت. در ادامه به سه روش استفاده از این روغن برای موها و پوست سر می‌پردازیم:
ماساژ پوست سر و موها با روغن جوانه گندم خالص
ماساژ پوست سر و موها یکی از بهترین روش‌های استفاده از روغن جوانه گندم است.
روش انجام:
- متناسب با حجم و بلندی موهایتان، 2 تا 3 قاشق غذاخوری روغن جوانه گندم را اندکی گرم کنید.
- روغن را به مدت 10 تا 15 دقیقه با حرکات دایره‌ای کوچک روی پوست سرتان ماساژ دهید.
- پس از اتمام ماساژ پوست سر، باقی‌مانده روغن را از بالا به پایین (فقط در یک جهت) روی ساقه موهایتان بمالید.
- اجازه دهید 30 تا 60 دقیقه باقی بماند.
- سپس موها را مطابق معمول با شامپو بشویید.
نکته: دقت کنید هنگام ماساژ سر یا شست‌وشوی موها، فقط از نوک انگشتان استفاده کنید و اجازه ندهید ناخن‌ها با پوست سر تماس پیدا کنند.
ماسک موی روغن جوانه گندم
مواد لازم:
- روغن جوانه گندم 2 قاشق غذاخوری
- عسل 1 قاشق غذاخوری
- زرده تخم مرغ 1 عدد
روش تهیه و مصرف:
- مواد را با هم به خوبی مخلوط کنید.
- ترکیب را روی موها و پوست سر بمالید.
- اجازه دهید برای 30 دقیقه باقی بماند.
- سپس با شامپو بشویید.
نکته: هیچ‌گاه ماسک موی حاوی تخم‌مرغ را با آب گرم نشویید، زیرا آب گرم باعث سفت‌شدن تخم‌مرغ (حالتی شبیه به پخته‌شدن) می‌شود و پاک‌کردن آن از بین موها و از روی پوست سر بسیار دردسرساز خواهد شد. علاوه بر این، موهای شما بوی نامطبوعی نیز خواهد گرفت.
روغن جوانه گندم به عنوان نرم‌کننده
برای رفع خشکی مو یا ازبین‌بردن وز آن، می‌توان از مقدار کمی از این روغن به عنوان نرم‌کننده بدون نیاز به آبکشی استفاده کرد. برای این منظور چند قطره از روغن جوانه گندم را به انتهای موهای خود بزنید تا وز آن برطرف شود و درخشندگی آن افزایش یابد.
نکته مهم: پیش از استفاده از روغن جوانه گندم روی پوست، حتما تست پچ پوستی انجام دهید تا مطمئن شوید نسبت به آن حساسیت ندارید. مقدار کمی از روغن را روی بخش کوچکی از پوست پشت بازو بمالید و اجازه دهید 24 ساعت باقی بماند. اگر واکنش آلرژیک مثل قرمزی، التهاب و خارش ایجاد نشد، می‌توانید از آن استفاده کنید.
روش مصرف روغن جوانه گندم برای پوست
شما می‌توانید از روغن جوانه گندم اصل به عنوان مرطوب‌کننده پوست استفاده کنید یا با افزودن ترکیبات دیگر، ماسک صورت مغذی بسازید.
ماسک صورت روغن جوانه گندم
مواد لازم:
- روغن جوانه گندم: 3 قاشق مرباخوری
- آووکادو: یک چهارم میوه
- ماست ساده: یک چهارم پیمانه
روش تهیه و مصرف:
- مواد را به خوبی با هم مخلوط کنید.
- ترکیب را روی پوست صورت‌تان بمالید.
- اجازه دهید برای 20 دقیقه باقی بماند.
- پس از آن با آب گرم بشویید.
عوارض جانبی و موارد احتیاط
مصرف این روغن ممکن است باعث ایجاد عوارضی مانند موارد زیر شود:
- اسهال
- نفخ
- تهوع
- گیجی
- تحریک پوست
هنگام خرید روغن باید توجه داشته باشید که محصول اصل و با کیفیت تهیه کنید تا از ایمن‌بودن آن مطمئن باشید. از آنجایی که تشخیص روغن جوانه گندم اصل کار ساده‌ای نیست، بهتر است از محصولات معتبری که این روغن در فرمولاسیون آن‌ها به کار رفته است استفاده کنید. بعضی از انواع روغن جوانه گندم باید در یخچال نگهداری شوند. حتما به روش نگهداری درج شده روی بسته‌بندی محصول دقت کنید.
توجه: روغن جوانه گندم ممکن است حاوی مقادیر بسیار کمی گلوتن باشد؛ پس افراد مبتلا به بیماری سلیاک یا حساس به گلوتن باید از مصرف خوراکی آن اجتناب کنند.
درصد این روغن در فرمولاسیون نهایی محصولات و میزان جذب پوستی آن معمولاً در حدی نیست که منجر به بروز مشکلی برای افراد حساس به گلوتن شود. اما اگر جزو این افراد هستید، بهتر است با پزشک خود در مورد مصرف محصولات مراقبت از پوست و مو حاوی روغن جوانه گندم صحبت کنید.
سخن پایانی
روغن جوانه گندم، یکی از هدایای طبیعت برای حفظ سلامت بدن و بهبود ظاهر پوست و مو است. فواید متعدد این روغن از جمله مرطوب‌کردن پوست و مو، افزایش حجم و درخشندگی موها و جوان‌سازی پوست باعث می‌شود افزودن آن به برنامه مراقبت از پوست و مو به حفظ سلامت و شادابی آن‌ها کمک کند.
