ریزش موی سکهای یا طاسی منطقه‌ای نوعی بیماری خودایمنی است که در آن سیستم ایمنی بدن به فولیکول‌های مو حمله می‌کند و باعث ریزش مو میشود. این بیماری معمولا موهای سر و صورت را درگیر می‌کند.. بیشتر افراد مبتلا به این بیماری سالم هستند و علامت دیگری ندارند.
در این مقاله به علائم و دلایل بروز ریزش موی سکهای و روش‌های تشخیص و درمان آن خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.
ریزش موی سکهای چیست؟
آلوپسی آره‌آتا یا ریزش موی سکهای یک بیماری خودایمنی شایع است که معمولا باعث بروز ریزش موی غیرقابل پیش‌بینی میشود. حدود ۷ میلیون نفر در ایالات متحده و ۱۴۷ میلیون نفر در سراسر جهان درگیر این بیماری هستند.
در این نوع ریزش مو معمولا قسمت‌های بدون مو به شکل دایره و به اندازه سکه روی سر ایجاد میشود. در بعضی موارد ممکن است شدت آن بیشتر باشد و سایر قسمت‌های بدن را نیز درگیر کند.
ریزش موی سکهای میتواند همه افراد را فارغ از سن، جنس یا نژاد آن‌ها درگیر کند اما معمولا قبل از سن ۳۰ سالگی ایجاد میشود. در صورت بروز این بیماری در کودکان زیر ۱۰ سال، شدت و پیش‌روی آن بیشتر خواهد بود.
روند ریزش موی سکهای در افراد مختلف متفاوت است. بعضی افراد در طول زندگی خود چندین بار دچار حملات ریزش مو می‌شوند اما برخی دیگر ممکن است تنها یک بار دچار آن شوند. بهبودی این بیماری هم معمولا غیرقابل پیش‌بینی است. در بعضی افراد ممکن است موها مجددا به طور کامل رشد کنند و در بعضی دیگر این اتفاق نمی‌افتد.
انواع ریزش موی سکهای
ریزش موی سکهای یا آلوپسی آره‌آتا به سه گروه اصلی دسته بندی میشود:
- آلوپسی آره‌آتا تکه‌ای: در این شکل از ریزش موی سکهای که شایع‌ترین نوع آن است، ریزش مو به شکل یک یا چند بخش دایره‌ای شکل به اندازه سکه روی پوست سر یا سایر نقاط بدن ایجاد میشود.
- آلوپسی آره‌آتا توتالیس: افراد مبتلا به این نوع ریزش موی سکهای، تقریبا همه موهای روی سرشان را از دست می‌دهند.
- آلوپسی آره‌آتا یونیورسالیس: در این شکل نادر ریزش موی سکهای، تقریبا همه موهای سر، صورت و سایر نقاط بدن دچار ریزش میشود.
دلایل بروز ریزش موی سکهای
همان طور که در قسمت‌های قبلی اشاره شد، ریزش موی سکهای نوعی بیماری خود ایمنی است و زمانی ایجاد میشود که گلبول‌های سفید خون به سلول‌های درون فولیکول مو حمله کنند و باعث کوچک شدن آن‌ها شوند. در نتیجه این فرآیند سرعت تولید مو کاهش می‌یابد. علت دقیق حمله سیستم ایمنی به فولیکول‌های مو هنوز به درستی مشخص نشده است.
با اینکه دانشمندان درباره علت این تغییرات به نتیجه قطعی نرسیده‌اند اما به نظر می‌رسد عوامل ژنتیکی نقش پررنگی در بروز این بیماری داشته باشند. از هر ۵ نفر مبتلا به ریزش موی سکهای، یک نفر در خانواده خود هم فردی مبتلا به این بیماری داشته است. دانشمندان توانسته‌اند ارتباط بعضی ژن‌های خاص با این بیماری را مشخص کنند. بسیاری از این ژن‌ها در عملکرد سیستم ایمنی نقش مهمی دارند.
علاوه بر این، احتمال اینکه افراد مبتلا به بعضی بیماری‌های خودایمنی خاص مانند پسوریازیس، اختلالات تیروئید یا پیسی (ویتیلیگو) یا افراد مستعد آلرژی به ریزش موی سکهای مبتلا شوند بیشتر از سایرین است.
برخلاف باور عموم، شواهد علمی کمی مبنی بر ایجاد ریزش موی سکهای در اثر استرس وجود دارد. احتمال اینکه استرس‌های بسیار شدید باعث تحریک بروز این بیماری در افراد پرخطر شود وجود دارد اما مطالعات اخیر، عوامل ژنتیکی را به عنوان علت اصلی معرفی میکنند.
علائم ریزش موی سکهای
برجسته‌ترین علامت آلوپسی آره‌آتا، ریزش مو به صورت تکه‌ای است و در آن موهای سر در قسمت‌های دایره‌ای شکل به اندازه سکه روی سر شروع به ریزش میکنند. هر بخشی از سر که مو در آن می‌روید، مانند ریش یا مژه، ممکن است درگیر این بیماری شود.
ریزش مو ممکن است به صورت ناگهانی و طی چند روز اتفاق بیفتد یا به صورت تدریجی طی چند هفته ایجاد شود. علاوه بر این ناحیه درگیر پیش از ریزش مو ممکن است دچار خارش یا سوزش شود. در این بیماری فولیکول‌های مو از بین نمی‌روند و پس از کاهش التهاب، موها مجددا می‌رویند. در افرادی که ریزش مو تنها چند در قسمت اندک ایجاد شده باشد، معمولا بدون درمان و به صورت خود به خودی رویش مجدد مو اتفاق می‌افتد.
سایر علائم بالینی این بیماری شامل موارد زیر است:
- موهای به شکل علامت تعجب: در این وضعیت، تعداد کمی موی کوتاه که انتهای باریک‌تری دارند، در حاشیه یا درون نواحی بدون مو می‌رویند.
- موهای مرده: در این شرایط، موها پیش از رسیدن به سطح پوست می‌شکنند.
- موهای سفید: در نقاط دچار ریزش مو ممکن است موی سفید رشد کند.
تشخیص ریزش موی سکهای
از آنجایی که علائم ریزش موی سکهای بسیار متمایز است، معمولا تشخیص این بیماری به سرعت انجام میشود و پزشکان با معاینه بیمار به راحتی آن را تشخیص می‌دهند. پزشک ممکن است میزان ریزش مو را بررسی کند و موهای ناحیه درگیر را زیر میکروسکوپ مشاهده کند. اگر پس از معاینه بالینی اولیه پزشک قادر به تشخیص نباشد، از پوست نمونه‌برداری می‌کند. اگر نیاز به اطمینان از عدم ابتلا به سایر بیماری‌های خود ایمنی باشد، پزشک آزمایش خون تجویز خواهد کرد.
درمان ریزش موی سکهای
ریزش موی سکهای درمان قطعی ندارد اما بعضی روش‌های درمانی میتواند به رشد مجدد موها کمک کند. رایج‌ترین درمان‌های این بیماری عبارت‌اند از:
کورتیکواستروئیدها
معمولا از داروهای ضد التهاب برای درمان بیماری‌های خود ایمنی استفاده میشود. تزریق کورتیکواستروئیدها به پوست سر یا سایر نواحی درگیر و مصرف خوراکی یا موضعی این داروها میتواند در بهبود ریزش موی سکهای موثر باشد. پاسخ بدن به کوتیکواستروئیدها و مشاهده نتیجه درمانی ممکن است به آرامی اتفاق بیفتد. بعضی عوارض جانبی این داروها شامل افزایش اشتها، افزایش وزن، تغییرات خلق و خو و تاری دید است.
ماینوکسیدیل
ماینوکسیدیل یک داروی موضعی است که معمولا برای درمان ریزش موی ارثی با الگوی زنانه و مردانه تجویز میشود. معمولا ۱۲ هفته طول می‌کشد تا درمان با این دارو باعث رویش مجدد موها شود. بعضی عوارض جانبی این دارو شامل سردرد، تحریک پوست سر و رویش موی غیرعادی است.
نوردرمانی
در این روش از نور فرابنفش A و دارویی به نام پسورالن برای کمک به رفع بیماری استفاده میشود.
پلاسمای غنی از پلاکت (PRP)
در این روش پزشک ابتدا از شما خون می‌گیرد و پس از انجام فرآیند خاصی، پلاسمای غنی از پلاکت را به درون پوست سر تزریق می‌کند تا باعث تحریک رشد مو شود. برخی عوارض جانبی احتمالی این روش شامل درد و تحریک پوست سر، گیجی، تهوع و استفراغ است.
ایمنی‌درمانی موضعی
در این روش پزشک از یک ماده آلرژی‌زا برای ایجاد پاسخ آلرژیک (درماتیت تماسی) و تحریک رشد مو استفاده می‌کند. استفاده از این روش ممکن است باعث بروز عوارضی مثل تحریک پوست سر، تورم غدد لنفاوی (لنفادنوپاتی)، اگزما و تغییر رنگ پوست شود.
تکنیک‌های حالت دادن مو
اگر بدن شما به روش‌های درمانی دیگر پاسخ ندهد، می‌توانید نواحی ریزش مو را با استفاده از مدل‌های موی خاص، اکستنشن مو یا کلاه گیس بپوشانید.
نکته: ریزش موی سکهای مسری نیست و باعث بدحال شدن فرد مبتلا نمی‌شود اما ممکن است از نظر عاطفی قبول کردن و عادت کردن به آن مشکل باشد. برای بسیاری از افراد این بیماری یک تروما و ضربه روحی است و به همین دلیل بخش عاطفی مرتبط با ریزش مو هم باید در کنار بیماری اصلی درمان شود. گروه‌های حمایتی و مشاوره برای این افراد به جهت صحبت کردن درباره افکار و احساسات و بررسی واکنش‌های روانی رایج در مبتلایان به این بیماری بسیار کمک‌کننده خواهد بود.
درمان‌های خانگی ریزش موی سکهای
مطالعات اندکی استفاده از درمان‌های طبیعی برای درمان ریزش موی سکهای را حمایت میکنند. بعضی افراد استفاده از آب پیاز یا سیر، چای سبز خنک، روغن بادام، روغن رزماری، عسل یا شیر نارگیل را روی پوست سر پیشنهاد میکنند. با اینکه مصرف هیچ‌کدام از این موارد ضرر خاصی ندارد اما مطالعات علمی اثربخشی آن‌ها را تایید نکرده است. بعضی افراد هم به استفاده از طب جایگزین مانند طب سوزنی و رایحه‌درمانی روی می‌آوردند با اینکه شواهدی مبنی بر موثر بودن آن‌ها وجود ندارد.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
در صورتی که متوجه علائم ریزش موی سکهای شدید، بهتر است به پزشک مراجعه کنید. پس از شروع روند درمان، در صورت بروز موارد زیر با پزشک مشورت کنید:
- بروز علائم جدید
- عدم بهبودی علائم پس از درمان
- بروز عفونت در نواحی درگیر (قرمز، بنفش، خاکستری یا سفید شدن پوست؛ تحریک و تورم)
کلام آخر
ریزش حدود ۱۰۰ تار مو در روز بخشی از چرخه رشد مو و کاملا طبیعی است اما اگر ریزش موها بیشتر از حالت معمول باشد و باعث بروز تکه‌های بدون مو روی سر شود، نشان‌دهنده ابتلا به بیماری ریزش موی سکهای است. این بیماری میتواند باعث ریزش مو در قسمت‌های مختلف بدن به ویژه سر شود. اگر دچار ریزش مو شده‌اید و این مسئله باعث استرس، اضطراب یا افسردگی شما شده است بهتر است در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید تا برای یافتن علت و درمان این مشکل به شما کمک کند.
سوالات متداول
آیا ریزش موی سکهای خوب میشود؟
ریزش موی سکهای قابل درمان قطعی نیست، اما در برخی افراد موها بهصورت خودبهخودی یا با درمان مجدداً رشد میکنند.
آیا ریزش موی سکهای خطرناک است؟
خیر، ریزش موی سکهای خطر جانی ندارد و مسری نیست، اما میتواند از نظر روحی چالشبرانگیز باشد.
مدت زمان درمان ریزش مو سکهای و رویش مجدد چقدر است؟
مدت زمان درمان و رویش مجدد مو در افراد متفاوت است؛ ممکن است طی چند ماه تا چند سال موها مجدداً رشد کنند یا در برخی افراد رشد نکنند.
منابع
medicalnewstoday.com/articles/70956
niams.nih.gov/health-topics/alopecia-areata
my.clevelandclinic.org/health/diseases/12423-alopecia-areata
