اگر پوست صورت شما در بعضی نواحی خشک و در بعضی چرب است، در این صورت شما پوست مختلط دارید. برقرار کردن تعادل میان خشکی و چربی پوست که کاملا در تضاد با هم هستند ممکن است به نظر سخت بیاید اما با در دست داشتن اطلاعات درست و فرآورده‌های مناسب، مراقبت از پوست مختلط بسیار ساده خواهد شد. در این مقاله ما درباره پوست مختلط و نکات لازم برای مراقبت صحیح از آن اطلاعات کاملی در اختیار شما می‌گذاریم. با ما همراه باشید.
پوست مختلط چیست؟
پوست مختلط با چرب بودن پوست صورت در بعضی مناطق و خشک بودن آن در نقاط دیگر مشخص می‌شود. معمولا ناحیه T (شامل پیشانی، بینی و چانه) بیشتر مستعد چربی است و نواحی خشک روی گونه‌ها، فک و در امتداد خط رویش مو ایجاد می‌شود. علاوه بر این ممکن است در ناحیه چرب پوست به دلیل تولید بیش از حد چربی و التهاب، منافذ پوست بزرگ شوند. احتمال بروز آکنه، کیست و انسداد منافذ در ناحیه T بیشتر است. قسمت خشک پوست هم می‌تواند به سادگی ملتهب شود.
مطالعات نشان داده است ترشح چربی پوست (سبوم) در نواحی مختلف پوست متفاوت است و در نتیجه امکان داشتن پوست چرب و خشک به صورت همزمان وجود دارد. براقی پوست چرب و پوسته شدن ناشی از پوست خشک معمولا ناراحت‌کننده و آزاردهنده است. علاوه بر این، درمان یک ناحیه می‌تواند مشکل ناحیه دیگر را تشدید کند. مثلا مرطوب‌کننده‌های قوی برای پوست خشک مناسب هستند اما باعث بدتر شدن شرایط پوست چرب میشوند.
علائم پوست مختلط
ترکیب پوست چرب و خشک می‌تواند به شکل‌های مختلفی روی پوست افراد ایجاد شود. هیچ قاعده‌ای برای شکل ظاهری و احساس ناشی از پوست مختلط وجود ندارد و این نوع پوست می‌تواند بر اثر آب و هوا، عوامل مربوط به سبک زندگی و استرس تغییر کند. با کمی مشاهده می‌توانید متوجه شوید پوست مختلط شما چگونه خود را نشان می‌دهد.
علائم چربی پوست می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- براق شدن پوست
- بزرگ شدن منافذ پوست
- آکنه
علائم خشکی پوست هم می‌تواند به این ترتیب باشد:
- پوسته پوسته شدن
- قرمزی پوست
- احساس زبری یا کشیدگی
علت بروز پوست مختلط چیست؟
عوامل مختلفی می‌توانند در بروز پوست مختلط موثر باشند اما معمولا دلیل اصلی آن عوامل ژنتیکی است. تغییرات فصلی آب و هوا، تغییرات هورمونی و نوع فرآورده‌های مراقبت از پوست مورد استفاده هم می‌تواند در بدتر کردن شرایط پوست موثر باشند.
تولید بیش از حد چربی پوست (سبوم) منجر به چرب شدن ناحیه T صورت می‌شود. اگر این ناحیه به صورت منظم پاک‌سازی و لایهبرداری نشود، این چربی در منافذ پوست تجمع یافته و با سلول‌های مرده پوست مخلوط می‌شود و در نتیجه جوش به وجود می‌آید.
تشخیص پوست مختلط
برای تشخیص پوست مختلط می‌توانید صورت خود را با شوینده صورت ملایم بشویید و حدود ۱ ساعت صبر کنید. اگر ناحیه T صورت چرب و سایر نواحی خشک باشد، پوست شما مختلط است.
سایر روش‌های تشخیص پوست مختلط:
- وجود منافذ پوستی بزرگ‌تر در ناحیه بینی، پیشانی و چانه (T-Zone)
- بروز همزمان جوش صورت و لکه‌های خشک پوستی
- داشتن پوست چرب در تابستان و پوست خشک در زمستان
بیشتر بخوانید: علت و درمان خشکی پوست در زمستان
چگونه از پوست مختلط مراقبت کنیم؟
مراقبت همزمان از چربی زیاد و خشکی ممکن است به نظر سخت بیاید اما نگران نباشید. در ادامه مقاله بهترین توصیه‌های متخصصان و مراحل روتین مراقبت از پوست برای داشتن پوست مختلط سالم را با هم بررسی می‌کنیم.
هر روز صورتتان را با پاک‌کننده بشویید
بهتر است با یک پاک‌کننده بر پایه آب ملایم اما موثر مانند یک شوینده صورت کرمی یا ژل پاک‌کننده شروع کنید. هدف از این کار تمیز کردن موثر پوست از آلودگی‌ها و آرایش است بدون آنکه خشک یا چرب باقی بماند. اگر به پاک‌کنندگی بیشتری نیاز دارید می‌توانید ابتدا با استفاده از یک بالم پاک‌کننده یا میسلار واتر آرایش و ضد آفتاب را تمیز کنید و پس از آن از یک پاک‌کننده بر پایه آب برای از بین بردن همه آلودگی‌ها استفاده کنید.
از ماسک خاک رس استفاده کنید
خاک رس خاصیت جذب فوق‌العاده‌ای دارد و می‌تواند چربی اضافی سطح پوست و درون منافذ را به خود جذب کند. این ویژگی باعث می‌شود خاک رس به راحتی از روی پوست شسته شود و ظاهر براق نواحی چرب پوست به ویژه پیشانی را کاهش دهد. اگر ماسک خاک رس همراه با ترکیبات تسکین دهنده و آبرسان ساخته شود، می‌تواند همزمان با کاهش چربی پوست آن را آب‌رسانی کند.
از تونر استفاده کنید
از یک تونر آبرسان و تسکین دهنده که حاوی میزان مناسبی از ترکیبات تغذیه‌کننده پوست و آنتی‌اکسیدان باشد، استفاده کنید. یک تونر مخصوص پوست مختلط که به درستی فرموله شده باشد، می‌تواند همزمان به تغذیه پوست خشک و کاهش چربی نواحی چرب در پوست مختلط کمک کند.
پوستتان را لایه برداری کنید
شما می‌توانید از یک لایهبردار ملایم، غیرساینده حاوی بتا هیدروکسی اسید (مانند سالیسیلیک اسید) استفاده کنید. این فرآورده یک انتخاب ایده‌آل برای لایهبرداری ملایم اما موثر پوست مختلط است. لایهبرداری با بتاهیدروکسی اسید (BHA) به ریزش سلول‌های مرده پوست بدون سایش، باز کردن منافذ پوست، کاهش چربی نواحی چرب و در عین حال، نرم کردن پوست زبر، خشک و پوسته پوسته کمک می‌کند و باعث درخشندگی پوست می‌شود. شما می‌توانید انواع مختلف این محصولات را امتحان کنید تا بهترین را بیابید اما ژل‌های لایهبردار یا لایه‌بردارهای سبک مایع گزینه‌های ایده‌آل هستند.
استفاده از مرطوبکننده و ضد آفتاب را فراموش نکنید
همه انواع پوست به مرطوبکننده و محافظت در برابر نور خورشید نیاز دارند. همه افراد باید از یک ضد آفتاب دارای طیف وسیع با SPF حداقل ۳۰ در همه روزهای سال استفاده کنند. یک ضد آفتاب بسیار سبک برای پوست مختلط مناسب است. بعضی انواع ضد آفتاب حاوی ترکیبات مرطوبکننده نیز هستند و به این ترتیب چند منظوره عمل میکنند.
شما می‌توانید از یک مرطوبکننده مخصوص شب با بافت ژل یا سرم مانند حاوی آنتی‌اکسیدان‌ها و ترکیبات تغذیه کننده و احیاکننده پوست استفاده کنید. این فرآورده‌ها به تسکین پوست، کاهش چربی اضافی سطح آن و بهبود نواحی خشک از جمله اطراف چشم کمک میکنند. می‌توانید در نواحی خشک پوست از یک سرم نرم‌کننده یا روغن صورت هم برای آب‌رسانی بیشتر استفاده کنید.
لوازم آرایشتان را به دقت انتخاب کنید
انتخاب لوازم آرایش برای پوست مختلط کار ساده‌ای نیست. فرمولاسیون‌هایی که برای ناحیه T صورت مناسب هستند، برای نواحی خشک مناسب نیستند و بالعکس. برای اینکه آرایش شما به خوبی در طول روز روی پوستتان باقی بماند و چرب یا پوسته پوسته نشود، بهتر است ابتدا از یک مرطوبکننده آبرسان مخصوص آرایش در نواحی خشک و از یک پرایمر مات‌کننده در نواحی چرب پوست استفاده کنید.
در انتخاب کرم پودر هم بهتر است از انواعی استفاده کنید که جلوه‌ای طبیعی به پوست می‌دهند باعث مات یا براق شدن پوست نمی‌شوند. علاوه بر این، همیشه برای یکنواخت شدن پوست در ناحیه T از پودرهای جذب‌کننده چربی استفاده کنید.
بهترین روتین پوستی برای پوست مختلط
در تنظیم روتین مراقبت از پوست مختلط بهتر است کمی محافظه‌کار باشید و از فرآورده‌های ملایمی که می‌توانند نواحی خشک را مرطوب کنند و باعث چرب شدن بیشتر نواحی چرب نشوند، استفاده کنید. روتین صبح و شب برای پوست مختلط می‌تواند به شکل زیر باشد:
روتین صبحگاهی پوست مختلط
- پاک‌کننده
- تونر: تونر چربی‌هایی که توسط پاک‌کننده به خوبی تمیز نشده است را از بین می‌برد و به تنظیم pH پوست کمک می‌کند.
- سرم: سرم پوست را آب‌رسانی و از آن محافظت می‌کند. بهتر است از سرم‌های حاوی هیالورونیک اسید استفاده کنید.
- مرطوبکننده: برای مرطوب کردن نواحی خشک از فرآورده‌های کرمی و برای نواحی چرب از محصولات سبک بر پایه آب استفاده کنید.
- ضد آفتاب
- آرایش: از فرآورده‌های سبک استفاده کنید. کرم پودر و کانسیلر باید بدون چربی باشند.
روتین شب
- پاک‌کننده آرایش: اگر آرایش می‌کنید، پاک‌کننده آرایش به باز نگه داشتن منافذ پوست کمک می‌کند و به پوست اجازه تنفس می‌دهد. میسلار واتر یکی از ملایم‌ترین محصولاتی است که می‌توانید به این منظور استفاده کنید.
- پاک‌کننده صورت
- لایهبردار: یک بار در هفته می‌توانید از لایهبردار استفاده کنید.
- ماسک صورت
- سرم، فرآورده درمانی یا مرطوب کننده: شب برای استفاده از فرآورده‌های قوی‌تر مناسب‌تر است پس بهتر است از مرطوبکننده سرشار از ترکیبات نرم‌کننده پوست روی نواحی خشک استفاده کنید.
چه فراورده‌هایی برای پوست مختلط مناسب نیستند؟
استفاده از فرآورده‌های حاوی ترکیبات محرک یا ناملایم یکی از عوامل اصلی بدتر شدن شرایط پوست مختلط است. این ترکیبات باعث خشک شدن بیش از حد نواحی خشک پوست و نیز تحریک ترشح چربی در نواحی چرب آن (خصوصا اطراف بینی) میشوند.
برخی از فرآورده‌هایی که می‌توانند باعث تحریک پوست شوند عبارت‌اند از:
- تونرهای حاوی الکل دناتوره یا الکل SD، منتول یا نارون کوهی (هاماملیس)
- اسکراب‌های بسیار قوی
- صابون‌های جامد و پاک‌کننده‌های قوی
- فراورده‌های حاوی عطر طبیعی یا مصنوعی
در فرآورده‌های مخصوص پوست مختلط به دنبال چه ترکیباتی باشیم؟
- هیالورنیک اسید ماده‌ای ایده‌آل برای پوست مختلط است چون بدون چرب کردن پوست آن را آب‌رسانی می‌کند.
- سالیسیلیک اسید می‌تواند تولید چربی را تنظیم کرده و به باز نگه داشتن منافذ پوست کمک کند.
- لاکتیک اسید به عنوان یک لایه بردار ملایم عمل می‌کند. این ماده سلول‌های مرده نواحی خشک را از بین می‌برد و به آرامی منافذ پوست را تمیز می‌کند.
- امولینت‌ها یا نرم‌کننده‌های پوست ترکیباتی مانند شی باتر یا روغن نارگیل هستند که باعث نرم شدن پوست خشک میشوند.
- آنتی‌اکسیدان‌ها پوست را از آسیب محیطی محافظت میکنند و وجود آن‌ها در فرآورده‌های مراقبت از پوست فواید متعددی دارد.
کدام ترکیبات طبیعی برای پوست مختلط مناسب است؟
برای مراقبت از پوست مختلط ترکیبات طبیعی فراوانی وجود دارند که می‌توانید از آن‌ها استفاده کنید؛ از جمله:
روغن نارگیل
روغن نارگیل به دلیل خاصیت مرطوب‌کنندگی و ضد التهاب گزینه مناسبی برای نواحی خشک پوست است. اما این ماده می‌تواند باعث انسداد منافذ پوست و ایجاد آکنه شود پس بهتر است روی نواحی مستعد جوش استفاده نشود.
عسل
عسل یک هومکتانت یا جاذب رطوبت است پس می‌تواند با جذب رطوبت از هوا پوست را آب‌رسانی کند. همچنین، این ماده می‌تواند به عنوان یک ضد باکتری و ضد عفونی‌کننده طبیعی عمل کند.
جو دو سر
جو دو سر برای کاهش برای چربی اضافی پوست انتخاب مناسبی است چون چربی را جذب می‌کند و باعث تسکین پوست تحریک شده می‌شود. همچنین برای از بین بردن سلول‌های مرده پوست بسیار مناسب است. برای ساختن یک ماسک با جو دوسر می‌توانید به این ترتیب عمل کنید:
- نصف پیمانه جو دو سر آسیاب شده را با دو قاشق غذاخوری آب گرم مخلوط کنید تا به شکل خمیر در بیاید.
- خمیر حاصل را روی صورت بمالید و اجازه دهید برای ۳ تا ۵ دقیقه باقی بماند.
- پوست را با آب ولرم بشویید و با ضربات آرام خشک کنید.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر فرآورده‌های مراقبت از پوست بدون نسخه برای نیازهای پوست شما کافی نبودند، بهتر است به متخصص پوست مراجعه کنید. همچنین پزشک می‌تواند برای مدیریت مشکلات پوستی مانند آکنه به شما کمک کند. پزشک پوست شما را به دقت معاینه و بررسی می‌کند و سوالاتی درباره سبک زندگی و نحوه مراقبت از پوست می‌پرسد. در نهایت وی با استفاده از این اطلاعات نوع پوست شما را مشخص می‌کند و راهکارهایی را برای کنترل مشکلات پوستی به شما ارائه می‌دهد.
کلام آخر
یافتن روتین صحیح مراقبت از پوست مختلط ممکن است کار ساده‌ای نباشد و مدتی طول بکشد تا بتوانید بهترین محصولات و روش استفاده مناسب از آن‌ها را بیابید. با این وجود، استفاده از فرآورده‌های مناسب به شکل صحیح بهترین نتیجه ممکن را برایتان خواهد داشت. همیشه می‌توانید در مورد نگرانی‌ها و سوال‌هایتان با پزشک صحبت کنید.
سوالات متداول
چگونه بفهمم که پوست من مختلط است؟
اگر ناحیه T (پیشانی، بینی و چانه) شما چرب و بقیه قسمتهای صورتتان خشک یا نرمال باشد، پوست مختلط دارید.
بهترین شوینده برای پوست مختلط چیست؟
شویندههای ملایم و متعادل که چربی اضافی را کنترل میکنند اما پوست را بیش از حد خشک نمیکنند، مثل فوم یا ژل شستشوی بر پایه آب.
آیا پوست مختلط به مرطوبکننده نیاز دارد؟
بله، باید از یک مرطوبکننده سبک و بر پایه آب برای نواحی چرب و یک کرم کمی مغذیتر برای نواحی خشک استفاده کنید.
آیا روغنهای طبیعی برای پوست مختلط مناسب هستند؟
بله، اما روغنهایی مثل جوجوبا و اسکوالان توصیه میشوند، در حالی که روغن نارگیل ممکن است باعث جوش شود.
چند بار در هفته باید پوست مختلط را لایهبرداری کرد؟
۱ تا ۲ بار در هفته با یک لایهبردار ملایم مثل سالیسیلیک اسید (BHA) برای کنترل چربی و جلوگیری از خشکی نواحی حساس.
ماسک مناسب برای پوست مختلط چیست؟
میتوان از ماسک خاک رس در نواحی چرب و ماسک آبرسان در نواحی خشک استفاده کرد. روش چند ماسکی (Multi-Masking) هم گزینه خوبی است.
آیا تغییر فصل روی پوست مختلط تأثیر دارد؟
بله، در تابستان نواحی چرب، چربتر و در زمستان نواحی خشک، خشکتر میشوند، پس باید روتین مراقبتی را متناسب با فصل تنظیم کنید.
منابع:
healthline.com/health/beauty-skin-care/skin-care-routine-for-combination-skin
healthline.com/health/beauty-skin-care/combination-skin
