روغن نارگیل یکی از پرکاربردترین ترکیبات طبیعی برای مراقبت از پوست و مو و ساخت فرآورده‌های مرتبط است. این روغن طبیعی بافتی نرم و رایحه‌ای بسیار ملایم و چند ویژگی مفید برای پوست و مو مدارد؛ اما سوال اینجاست که آیا واقعا روغن نارگیل به همان اندازه که ادعا می‌شود، موثر است؟
ما در این مقاله، با توجه به نتایج تحقیقات علمی، به فواید روغن نارگیل، انواع مختلف و روش‌های مصرف آن برای پوست و مو نگاهی انداخته‌ایم. با ما همراه باشید.
روغن نارگیل چیست؟
روغن نارگیل نوعی چربی گیاهی خوراکی است که از نارگیل خام استخراج می‌شود. حدود ۸۰ تا ۹۰ درصد این چربی از نوع اشباع‌شده است که باعث ایجاد قوامی متفاوت نسبت به سایر روغن‌ها می‌شود. روغن نارگیل در دمای اتاق به صورت جامد و سفیدرنگ است و با گرم‌شدن به شکل مایعی شفاف در می‌آید. حدود ۴۷ درصد اسیدهای چرب روغن نارگیل را لوریک اسید تشکیل میدهد که دارای خاصیت ضد باکتری است و در بهبود زخم‌ها بسیار موثر است. این اسید چرب در بهبود سلامت موها هم نقش موثری دارد.
انواع روغن نارگیل
روغن نارگیل انواع مختلفی دارد و معمولا براساس روش تولید دسته‌بندی می‌شود. دو نوع اصلی آن شامل روغن نارگیل بکر و روغن نارگیل فرآوری‌شده است. روغن نارگیل بکر از نارگیل تازه استخراج می‌شود و محتوای آنتی‌اکسیدان و پلی‌فنول غنی‌تری دارد. روغن نارگیل فرآوری‌شده از گوشت خشک‌شده نارگیل تهیه می‌شود و معمولا در پروسه ساخت آن مراحلی مانند استفاده از حلال‌های شیمیایی، بوزدایی و سفیدکردن هم وجود دارد. این نوع روغن نارگیل برای مصرف پوستی یا خوراکی مناسب نیست.
نوع روغن نارگیل به روش استخراج آن نیز وابسته است. اگر روغن بدون استفاده از حرارت استخراج شده باشد، به آن پرس سرد می‌گویند و روغن حاصل از آن مواد مغذی بیشتری دارد. اگر در فرآیند استخراج روغن از گوشت نارگیل تازه از بخار یا حرارت استفاده شده باشد، به آن پرس گرم می‌گویند. به طور کلی هرچه میزان فرآوری روغن نارگیل کمتر باشد، فواید آن برای سلامتی بیشتر است؛ مانند روغن نارگیل بکر تهیه‌شده به روش پرس سرد.
فواید روغن نارگیل برای پوست
بسیاری افراد به دلیل خاصیت مرطوب‌کنندگی فوق‌العاده روغن نارگیل از آن استفاده می‌کنند. یکی از دلایل مفیدبودن این روغن برای پوست، درصد قابل توجه اسیدهای چرب زنجیره‌متوسط آن مانند لوریک اسید و لینولئیک اسید (حدود ۶۵ درصد) است. علاوه بر این، مصرف موضعی روغن نارگیل به دلیل وجود ترکیبات آنتی‌اکسیدان، به مراقبت از پوست و بهبود ظاهر آن کمک می‌کند.
فوایدی که در ادامه گفته می‌شود، ناشی از ویژگی‌های مذکور روغن نارگیل است.
مرطوب‌کردن و کاهش خشکی پوست
همان‌طور که گفته شد، خاصیت مرطوب‌کنندگی روغن نارگیل، استفاده از آن را برای بسیاری از انواع پوست، مطلوب می‌کند. رطوبت‌رسانی روغن به این معناست که آب موجود در پوست را حفظ می‌کند و به این ترتیب از دهیدراته‌شدن آن جلوگیری می‌نماید. در نتیجه پوست ناچار نمی‌شود برای جبران خشکی، چربی اضافی تولید کند و بسیاری مشکلات پوستی که ناشی از ازدیاد چربی هستند رخ نمی‌دهد.
کاهش التهاب و کمک به کنترل علائم برخی بیماری‌های پوستی
مطالعات نشان میدهد خواص روغن نارگیل می‌تواند در کاهش علائم برخی بیماری‌های پوستی نظیر اگزما و روزاسه موثر باشد. یکی از دلایل این بیماری‌ها تبخیر بیش از حد آب پوست است. روغن نارگیل با وجود ترکیبات موثری نظیر لینولئیک اسید باعث تقویت سد دفاعی پوست و مانع ازدست‌دادن رطوبت پوست می‌شود. البته تحقیقات برای معرفی روغن نارگیل به عنوان یک درمان موضعی علیه التهاب همچنان ادامه دارد.
کمک به ترمیم زخم‌های خفیف
لوریک اسید نزدیک به ۴۹ درصد از ترکیبات روغن نارگیل را تشکیل میدهد. این ماده خواص آنتی‌باکتریال دارد و می‌تواند در تسکین عوارض پوستی مانند خراش‌ها و سوختگی‌های خفیف کارآمد باشد.
نکته: هرگز بلافاصله پس از ایجاد سوختگی، از محصولات روغنی استفاده نکنید زیرا حرارت را درون پوست به دام می‌اندازند و موجب عمیق‌تر شدن سوختگی می‌شوند.
روش مصرف روغن نارگیل برای پوست
در ادامه به روش‌هایی که می‌توانید از روغن نارگیل در روتین مراقبت از پوست نواحی مختلف بدن استفاده کنید، می‌پردازیم:
- مرطوب‌کننده بدن: پس از حمام، از روغن نارگیل برای مرطوب‌کردن و آب‌رسانی پوست‌تان استفاده کنید. روغن را از گردن به پایین روی پوست بدن بمالید و در نواحی خشک‌تر پوست مانند آرنج، زانو، دست و پا تمرکز بیشتری داشته باشید.
- بالم لب: اگر لب‌هایتان دائما خشک و ترک‌خورده است، روغن نارگیل می‌تواند به عنوان یک بالم لب مرطوب‌کننده و آبرسان در طول روز استفاده شود. از آنجایی که این روغن خوراکی است، نگرانی برای ورود به دهان و بلع آن وجود ندارد.
نکته: اگر برای اولین بار از روغن نارگیل استفاده می‌کنید، ابتدا آن را روی بخش کوچکی از پوست امتحان کنید. در صورتی که عارضه خاصی مشاهده نکردید، می‌توانید از آن روی نواحی وسیع‌تری از پوست استفاده کنید. این کار برای افرادی که پوست حساس یا چرب دارند اهمیت ویژه‌ای دارد چون می‌تواند از بروز عوارض جانبی پیشگیری کند.
آیا روغن نارگیل برای صورت مناسب است؟
خیر. بعضی افراد روغن نارگیل را به عنوان پاک‌کننده یا مرطوب‌کننده مستقیما روی پوست صورت استفاده می‌کنند؛ اما به‌طور کلی استفاده از روغن نارگیل روی صورت توصیه نمی‌شود چون شدیدا کومدون‌زا است؛ به این معنی که می‌تواند باعث انسداد منافذ پوست و بروز آکنه شود. پس با اینکه روغن نارگیل به آب‌رسانی پوست صورت کمک می‌کند اما اثر چندانی بر پیشگیری از آکنه ندارد و حتی ممکن است باعث ایجاد آن شود. افرادی که پوست چرب و مستعد جوش دارند به طور ویژه باید از مصرف این روغن روی پوست صورت‌شان اجتناب کنند.
در این مورد بیشتر بخوانید ≫
عوارض جانبی روغن نارگیل برای پوست
عارضه اصلی استفاده از روغن نارگیل روی پوست، انسداد منافذ پوست و بروز آکنه است به ویژه در افرادی که پوست چرب دارند. افرادی که پوست مستعد آکنه دارند بهتر است روغن نارگیل را روی شانه‌ها، قفسه سینه و پشت هم استفاده نکنند.
در بعضی موارد روغن نارگیل ممکن است خطر بروز میلیا را نیز افزایش دهد. میلیا وضعیتی است که در آن انسداد منافذ پوست منجر به بروز برآمدگی‌های سفید یا زرد در سطح پوست می‌شود. این عارضه بیشتر در مناطقی از بدن که پوست نازک‌تری دارد مانند زیر چشم بروز می‌کند. بهتر است از مصرف روغن نارگیل در این نواحی اجتناب شود.
فواید روغن نارگیل برای مو
روغن نارگیل یکی از ترکیبات پرمصرف در بسیاری از محصولات مراقبت از مو مانند سرم‌های مو، نرم‌کننده‌ها، شامپوها و فرآورده‌های مرطوب‌کننده مو است. مصرف روغن نارگیل برای مو به تنهایی یا در ترکیبات یک فرآورده، ایمن است و برای انواع مختلف مو از نازک و کم‌پشت تا ضخیم و پرپشت کاربرد دارد.
موارد زیر از مهم‌ترین فواید روغن نارگیل برای موهاست.
مرطوب‌کردن پوست سر و موی خشک
بسیاری از روغن‌ها تنها روی سطح مو قرار می‌گیرند و نمی‌توانند به ساقه موها نفوذ کنند. اما روغن نارگیل می‌تواند با نفوذ به ساقه موها باعث آب‌رسانی عمقی به تارهای مو و کاهش خشکی مو شود.
همچنین افرادی که پوست سر خشک یا بیماری‌های پوستی خاصی مانند اگزما دارند می‌توانند پس از مشورت با پزشک از روغن نارگیل به عنوان یک ماده طبیعی برای بهبود خشکی پوست سر استفاده کنند.
نکته: به جای استفاده از روغن نارگیل خالص برای مرطوب کردن آب‌رسانی موها می‌توانید از محصولات مراقبت از مو مانند شامپو، ماسک مو و کرم موهای حاوی روغن نارگیل استفاده کنید.
پیشگیری از وز مو
یکی از دلایل اصلی وز شدن موها جذب بیش از حد آب به موهاست. به همین علت موها در هوای مرطوب و شرجی وزدار می‌شوند. روغن نارگیل به طور طبیعی آب‌گریز است و میزان جذب آب موها را کاهش میدهد. همچنین با رطوبت‌رسانی، میزان متعادلی از آب را درون تارهای مو حفظ می‌کند.
در این مورد بیشتر بخوانید ≫
بهبود رشد مو
مطالعات نشان میدهد روغن نارگیل می‌تواند به رشد سریع‌تر موها و افزایش ضخامت موهای جدید کمک کند. همچنین روغن نارگیل با محافظت از تارهای مو در برابر برخی آسیب‌های محیطی، احتمال خردشدن و شکستگی مو که از رشد آن جلوگیری می‌کند را کاهش میدهد.
کاهش آسیب‌های محیطی
روغن نارگیل یک محافظ طبیعی برای موها به شمار می‌رود. همان‌طور که گفته شد، می‌تواند به ساقه موها نفوذ کند و مانع جذب مواد مضر به موها شود. برای مثال استفاده از روغن نارگیل روی موها پیش از رفتن به استخر، می‌تواند از آسیب کلر به موها بکاهد.
مو از پروتئین و عمدتاً کراتین تشکیل شده است. رنگ مو، مواد دکلره، شامپوها و محصولات مورد استفاده برای حالت‌دادن به مو می‌توانند به پروتئین‌های سازنده مو آسیب برسانند و باعث شکننده و کدرشدن تار مو شوند. شواهدی وجود دارد که اسید لوریک موجود در روغن نارگیل می‌تواند از مو در برابر از دست دادن پروتئین، محافظت کند.
همچنین روغن نارگیل می‌تواند از موها در برابر آسیب‌های نور خورشید و آلودگی هوا نیز تا حدی محافظت کند.
افزایش درخشندگی مو
تنها چند قطره از روغن نارگیل برای افزایش درخشندگی موها کافی است. امروزه بیشتر محصولاتی که برای افزایش درخشندگی و رفع وز موها تولید می‌شوند حاوی سیلیکون هستند. اما سیلیکون‌ها تنها رضایت لحظه‌ای ایجاد می‌کنند و با تکرار مصرف، موجب خردشدن و از بین رفتن تارهای مو می‌شوند. بنابراین برای افزایش درخشندگی موها بدون ایجاد آسیب، می‌توانید از روغن نارگیل خالص یا بهتر از آن، از محصولاتی مانند کرم مو یا اسپری مو که حاوی روغن نارگیل و فاقد سیلیکون هستند استفاده کنید.
بهبود شوره سر
روغن نارگیل خواص ضد قارچ دارد. از آنجایی که شوره سر معمولا به دلیل افزایش فعالیت قارچ مالاسزیا به وجود می‌آید، روغن نارگیل می‌تواند در کنترل و بهبود شوره سر موثر باشد.
همچنین برخی بیماری‌های پوستی می‌توانند باعث پوسته‌پوسته شدن کف سر شوند. این روغن با خاصیت مرطوب کنندگی می‌تواند از شدت این علائم بکاهد.
روش استفاده از روغن نارگیل برای مو
روغن تراپی مو روشی است با قدمتی طولانی به هدف افزایش سلامت موها و روغن نارگیل یکی از پرکاربردترین روغن‌ها در این زمینه است که مصارف مختلفی دارد. این روغن می‌تواند به عنوان نرم‌کننده یا ماسک مو و برای کمک به حالت‌دهی یا پیشگیری از آسیب مو مورد استفاده قرار گیرد. مطالعات نشان داده‌اند که یک یا دو بار در هفته مصرف روغن نارگیل روی موها می‌تواند از شکستگی تارهای مو جلوگیری کند.
شما می‌توانید با توجه به نوع موهایتان چند بار در هفته از روغن نارگیل استفاده کنید. برای افرادی که موهای نازک دارند، دفعات کمتر نتایج بهتری خواهد داشت. ۵ مورد از روش‌های مصرف روغن نارگیل برای مو عبارت‌اند از:
- محافظ پیش از شست‌وشو: اگر روغن نارگیل پیش از شست‌وشو با شامپو روی موها استفاده شود، می‌تواند از جذب بیش از حد آب توسط تارهای مو جلوگیری کند و در نتیجه موها از آسیب و خشکی در امان بمانند. ۱۵ تا ۳۰ دقیقه پیش از شستن موها روغن نارگیل را از میانه تارهای مو تا انتهای آن‌ها پخش کنید.
- نرم‌کننده: روغن نارگیل به تقویت ساقه مو و پیشگیری از شکستن آن کمک می‌کند. شما می‌توانید از روغن نارگیل به عنوان جایگزینی برای نرم‌کننده‌های معمول استفاده کنید.
- کمک به حالت‌دادن مو: کمی روغن نارگیل می‌تواند برای ازبین‌بردن وز مو بسیار موثر باشد. برای جذب بهتر و حالت‌دهی راحت‌تر به موها بهتر است روغن را روی موی مرطوب استفاده کنید.
- ماسک مو: برای تغذیه موها، یک یا دو قاشق چای‌خوری روغن نارگیل را روی موهایتان ماساژ دهید و پس از یک ساعت بشویید. اگر موهایتان بسیار خشک یا آسیب‌دیده است می‌توانید اجازه دهید شب تا صبح روغن نارگیل روی موهایتان (اما نه روی پوست سر) باقی بماند.
- محافظت در برابر نور خورشید: برخی معتقدند روغن نارگیل می‌تواند به محافظت از تارهای مو در برابر آسیب ناشی از پرتو فرابنفش خورشید نیز کمک کند. البته برای اثبات این اثربخشی به مطالعات بیشتری نیاز است.
عوارض جانبی روغن نارگیل برای مو
عوارض جانبی محدودی در اثر مصرف روغن نارگیل روی موها گزارش شده است. بیشترین نگرانی برای افرادی است که به نارگیل حساسیت دارند چون ممکن است مصرف روغن نارگیل روی موها باعث بروز واکنش آلرژیک شود. بسیاری از موارد حساسیت به نارگیل شامل قرارگرفتن در معرض شامپو یا سایر فرآورده‌های مراقبت شخصی حاوی روغن نارگیل بوده که منجر به بروز درماتیت تماسی آلرژیک شده است.
روغن نارگیل می‌تواند باعث سنگین‌شدن موهای نازک و ایجاد ظاهر چرب و بدون حالت شود. مصرف بیش از حد آن نیز ممکن است موهای زبر را سفت و شکننده کند؛ پس اجازه ندهید این روغن روی موها جمع شود. در بعضی افراد ممکن است روغن نارگیل باعث انسداد منافذ پوست و ایجاد آکنه شود.
کلام پایانی
روغن نارگیل فواید بالقوه زیادی برای پوست و مو دارد. مطالعات خواص ضد التهابی، ضد باکتری و ضد ویروس این ماده را نشان داده‌اند. علاوه بر این، روغن نارگیل مرطوب‌کننده‌ای بسیار قوی برای پوست و موی خشک است. افراد مبتلا به اگزما، پسوریازیس یا بیماری‌های پوست سر بهتر است پیش از استفاده از روغن نارگیل با پزشک مشورت کنند. به طور کلی مصرف روغن نارگیل برای مو در اکثر افراد ایمن است اما مصرف این ماده برای افرادی که پوست چرب یا حساس دارند بهتر است با احتیاط بیشتری همراه باشد.
