چربی پوست یکی از نگرانی‌های شایع پوستی است که می‌تواند باعث براق‌شدن پوست و بروز آکنه شود. حفظ سلامت و زیبایی پوست چرب نیازمند برنامه روزانه دقیقی برای مراقبت از پوست است. روتین صحیح مراقبت از پوست می‌تواند چربی پوست را کاهش دهد و از بروز آکنه جلوگیری کند. در این مقاله ما درباره بهترین روتین مراقبت از پوست چرب و بایدها و نبایدهای مراقبت از آن صحبت خواهیم کرد. با ما همراه باشید.
پوست چرب چیست و چگونه تشخیص داده میشود؟
بنابر تعریف آکادمی پوست آمریکا (AAD)، پوست چرب یکی از پنج نوع اصلی پوست است که در آن تولید بیش از حد چربی (سبوم) باعث ایجاد ظاهری چرب و براق میشود.
با اینکه این نوع پوست بیشتر مستعد آکنه است اما به دلیل افزایش میزان چربی و مرطوب‌شدن مناسب پوست، احتمال بروز خطوط ریز و چین‌وچروک در آن کمتر است.
معمولا با مشاهده پوست می‌توان چرب بودن نوع آن را تشخیص داد. پوست چرب معمولا در اطراف ناحیه T صورت (پیشانی، بینی، چانه و غالباً دو سمت بینی) براق است. برای تشخیص دقیق‌تر نوع پوست شما می‌توانید رفتار پوست‌تان را ۳۰ دقیقه پس از شست‌وشو مشاهده کنید. اگر سراسر پوست صورت‌تان چرب به نظر می‌آمد، احتمالا از نوع چرب است. اگر از نوع پوست‌تان اطمینان ندارید، پزشک می‌تواند با بررسی دقیق، به تشخیص نوع آن به شما کمک کند.
در این مورد بیشتر بخوانید ≫
پوست چرب چرا ایجاد میشود؟
پوست چرب در اثر افزایش تولید سبوم توسط غدد چربی موجود در منافذ پوست به وجود می‌آید. افزایش تولید چربی غالباً توسط هورمون‌هایی مانند تستوسترون و هورمون‌های استرس تنظیم میشود.
عوامل دیگری که ممکن است در بروز پوست چرب نقش داشته باشند، عبارت‌اند از:
- ژنتیک: ژن‌ها نقش مهمی در نوع پوست افراد دارند. اگر اعضای درجه یک خانواده شما پوست‌شان چرب باشد، احتمال اینکه شما هم همین نوع پوست را داشته باشید بیشتر است.
- دهیدراته‌بودن پوست: پوستی که دچار کم‌آبی باشد، برای جبران این خشکی، شروع به افزایش ترشح چربی می‌کند. مصرف کافی آب و مایعات سالم و استفاده از محصولات آب‌رسان مخصوص پوست چرب، به پیشگیری از این مورد کمک می‌کند.
- سن: پوست چرب در جوانان شایع‌تر است. هر چه سن بالاتر می‌رود، پوست علاوه بر از دست‌دادن کلاژن و پروتئین، چربی کمتری نیز تولید می‌کند، مجموعه این تغییرات، چین‌وچروک پوست را افزایش می‌دهد.
- آب‌وهوا: آب‌و‌هوای مرطوب ممکن است باعث ترشح چربی بیشتر توسط پوست شود. اما اگر شما در یک منطقه خشک زندگی کنید، باز هم ممکن است متوجه تولید بیشتر چربی در ماه‌های گرم سال شوید.
- اندازه منافذ پوست: در افرادی که منافذ پوست بزرگ‌تری دارند ترشح چربی هم ممکن است بیشتر باشد. عکس این مورد نیز صادق است، پوستی که چربی زیادی ترشح می‌کند، معمولا موجب بازترشدن منافذ و بیشتر دیده‌شدن آن نیز میشود.
- روتین مراقبت از پوست: این امکان وجود دارد که چربی پوست شما ناشی از استفاده از فرآورده‌های نامناسب باشد. شستن یا لایه‌برداری بیش از حد، چربی‌های طبیعی پوست را از بین می‌برد و می‌تواند باعث تولید چربی بیش از حد توسط پوست شود.
روتین مراقبت از پوست چرب
با اینکه پوست هر کس منحصر به فرد است، اما داشتن روتین صحیح مراقبت از پوست می‌تواند به همه افراد کمک کند تا پوستی هیدراته و متعادل که نه زیاد چرب و نه زیاد خشک است، داشته باشند. روتین مراقبت از پوست چرب باید به آب‌رسانی پوست کمک کند و درخشندگی نامطلوب آن را کاهش دهد در حالی که باعث انسداد منافذ پوست نمی‌شود و لایه محافظ پوست را تخریب نمی‌کند. در ادامه مراحل اصلی توصیه‌شده برای مراقبت از پوست چرب را با هم بررسی می‌کنیم:
۱) پاک‌سازی پوست
صورت‌تان را یک بار صبح و یک بار شب بشویید. پیش از خواب پوست‌تان را پاک‌سازی کنید تا آلودگی‌هایی که در طول روز روی آن جمع شده است را از بین ببرید. حتی اگر صبح روز بعد پوست‌تان احساس تازگی داشت، باز هم حتما صورت‌تان را بشویید زیرا در هنگام خواب، ریزش سلول‌های پوستی و ترشح چربی ادامه می‌یابد؛ این موضوع می‌تواند باعث بروز جوش و ایجاد ظاهر براق برای پوست شود.
آکادمی پوست آمریکا توصیه می‌کند پس از تعریق زیاد هم صورت‌تان را بشویید. این کار زمانی اهمیت بیشتری پیدا می‌کند که زمان کافی برای دوش‌گرفتن نداشته باشید.
از شوینده‌ای استفاده کنید که برای پوست چرب طراحی شده باشد. استفاده از یک شوینده حاوی سالیسیلیک اسید می‌تواند به از بین چربی درون منافذ پوست هم کمک کند.
نکته: حتما روبالشی خود را به صورت منظم بشویید تا عرق، چربی و آلودگی‌ها از بین بروند. توصیه میشود روبالشی را هر سه روز یک بار و حوله را حداقل هفته‌ای یک بار بشویید.
۲) لایه‌برداری
لایه‌برداری یک روش مناسب برای ازبین‌بردن چربی، آلودگی‌ها و سلول‌های مرده‌ای است که منافذ پوست را مسدود می‌کنند. لایه‌بردارهای شیمیایی با استفاده از ترکیبات فعالی مانند آلفاهیدروکسی‌اسیدها (مانند گلایکولیک اسید) و بتاهیدروکسی‌اسیدها (مانند سالیسیلیک اسید)، باعث پاک‌سازی سلول‌های مرده پوست می‌شوند.
لایه‌برداری باید حداکثر دو بار در هفته انجام شود چون لایه‌برداری بیش از حد می‌تواند باعث خشکی، تحریک و قرمزی پوست گردد. از آنجایی که بعضی ترکیبات لایه‌بردار ممکن است باعث حساسیت بیشتر پوست به نور خورشید شوند، بهتر است این کار در هنگام شب انجام شود و در روزهای بعد ضدآفتاب به دقت استفاده و تمدید گردد.
۳) درمان‌‌های پوستی
این مرحله به نگرانی‌های شما درباره پوست‌تان بستگی دارد. به طور کلی، اگر پوست شما مستعد آکنه است، می‌توانید از ترکیباتی مانند بنزوئیل پراکسید یا سولفور در هنگام روز استفاده کنید تا تولید چربی را محدود و از بروز آکنه جلوگیری کنید. در هنگام شب استفاده از فرآورده‌های حاوی رتینول می‌تواند به پاک‌سازی منافذ پوست و حفظ شادابی آن کمک کند. بهتر است برای انتخاب درمان مناسب برای پوست‌تان با پزشک مشورت کنید.
۴) استفاده از مرطوب‌کننده
ممکن است به نظر برسد پوست چرب نیازی به مرطوب‌کردن ندارد اما در واقع آب‌رسانی و حفظ آب پوست (مرطوب‌کردن) پوست چرب یکی از مهم‌ترین مراحل روتین مراقبت از آن است. افرادی که پوست چرب دارند معمولا استفاده از ژل‌های مرطوب‌کننده را ترجیح می‌دهند. مرطوب‌کننده حاوی نیاسینامید می‌تواند به تنظیم تولید چربی پوست کمک کند.
عموما مرطوب‌کننده‌های مخصوص پوست مستعد آکنه برای پوست چرب هم مناسب هستند. لوسیون، ژل یا کرم مرطوب‌کننده مورد استفاده برای پوست چرب باید دارای خصوصیات زیر باشد:
- بدون چربی
- سبک
- بر پایه آب
- فاقد مواد شیمیایی قوی یا ترکیبات عطری
- غیرکومدون‌زا
۵) ضد آفتاب
همه افراد با هر نوع پوست باید هر روز از ضد آفتاب استفاده کنند. حتی در روزهای ابری یا بارانی هم باید از ضد آفتابی با SPF 30 یا بالاتر استفاده شود. ترکیبات اصلی مورد استفاده در ضد آفتاب‌های شیمیایی شامل موارد زیر است:
- آووبنزون‌ها
- اکسی فنون‌ها
- بنزوفنون‌ها
- متوکسی‌سینامات‌ها
- پارا آمینوبنزوئیک اسید (PABA)
بعضی متخصصین استفاده از ضدآفتاب‌های فیزیکی حاوی تیتانیوم دی اکساید یا زینک اکساید را برای افراد دارای پوست چرب توصیه می‌کنند. این ترکیبات می‌توانند به پیشگیری از بروز آکنه نیز کمک کنند.
در فرآورده‌های مراقبت از پوست چرب باید به دنبال چه ترکیباتی باشیم؟
روتین ملایم مراقبت از پوست چرب شامل استفاده از فرآورده‌های سبک و بدون مواد عطری است که اختصاصا برای این نوع پوست طراحی شده باشند. در فرمولاسیون این فرآوردهها از ترکیبات مفیدی استفاده شده است که در صورت مصرف مداوم، به داشتن پوستی سالم و شاداب کمک می‌کنند. از جمله این ترکیبات می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- هیالورونیک اسید؛ به حفظ رطوبت طبیعی و آب‌رسانی عمقی به پوست کمک می‌کند.
- نیاسینامید؛ شکلی از ویتامین B3 است که می‌تواند میزان چربی تولید شده توسط پوست را تنظیم کند و باعث تسکین آن شود. این ماده دارای خواص ضد التهابی قوی است و در درمان آکنه نیز موثر است.
- سرامیدها؛ اجزای اصلی لایه محافظ طبیعی پوست هستند و وجود آن‌ها در محصولات پوستی، موجب افزایش مقدار آن‌ها در پوست میشود.
- رتینول؛ به بازسازی پوست کمک می‌کند و ظاهر خطوط ظریف، چین‌وچروک و بافت زبر پوست را بهبود می‌بخشد. بعضی مطالعات نشان داده‌اند این ماده می‌تواند در کاهش چربی پوست هم موثر باشد.
- سالیسیلیک اسید؛ یک بتا هیدروکسی اسید است که تورم را کاهش می‌دهد و منافذ پوست را پاک‌سازی می‌کند.
در روتین مراقبت از پوست چرب از چه فرآورده‌هایی نباید استفاده کرد؟
افراد دارای پوست چرب در انتخاب فرآورده‌های مراقبت از پوست باید دقت بسیاری داشته باشند و از ترکیباتی که باعث خشک‌شدن یا تحریک پوست می‌شوند یا چربی پوست را تشدید می‌کنند، اجتناب نمایند. مانند:
مرطوب‌کننده‌های سنگین بر پایه روغن
فرمولاسیون‌های مختلفی از مرطوب‌کننده‌ها در بازار وجود دارد که برخی از آن‌ها ممکن است برای پوست چرب نامناسب باشد. افراد دارای پوست چرب بهتر است از مرطوب‌کننده‌های بر پایه روغن که حاوی ترکیباتی مانند کره کاکائو، لانولین، وازلین، شی باتر و روغن ذرت است، اجتناب کنند. این ترکیبات در بعضی مواقع ممکن است کومدون‌زا باشند و باعث انسداد منافذ پوست شوند. این موضوع به غلظت ترکیبات و فرمولاسیون کلی محصول بستگی دارد.
ترکیبات عطری
ترکیبات عطری معمولا برای خوشبوتر شدن فرآوردهها به آن‌ها اضافه می‌شوند. اما این ترکیبات شیمیایی ممکن است باعث تحریک پوست و ایجاد واکنش آلرژیک در بعضی افراد شوند به ویژه اگر پوست حساس داشته باشند. به همین دلیل، بسیاری از متخصصین استفاده از محصولات بدون عطر را توصیه می‌کنند.
تونرهای بر پایه الکل
بعضی از ترکیبات موجود در فرآورده‌های مراقبت از پوست ممکن است باعث خشکی پوست یا تحریک آن شوند. خشک‌شدن بیش از حد پوست چرب می‌تواند منجر به افزایش تولید سبوم و در نتیجه تشدید چربی پوست شود. به همین دلیل توصیه متخصصین پرهیز از مصرف فرآورده‌های بر پایه الکل یا ترکیبات قابض بسیار قوی است.
با پوستی که در اثر چربی براق شده چه کنیم؟
افرادی که پوست چرب یا مختلط دارند، معمولا در ساعات پایانی روز، به خصوص اگر از لوازم آرایشی استفاده کرده باشند، متوجه براق‌شدن پوست صورت‌شان به ویژه روی بینی و در دو طرف بینی می‌شوند. این براق‌شدن برای برخی مطلوب نیست؛ برای پیشگیری از آن توصیه میشود اجازه ندهید مواد آرایشی بیش از ۶ ساعت روی پوست‌تان باقی بماند. اما اگر برای ساعت‌های طولانی‌تری امکان شست‌وشوی صورت خود را ندارید، می‌توانید با استفاده از کاغذ خشک‌کن، براقی صورت را کاهش دهید.
کاغذ خشک‌کن یا جذب‌کننده چربی، ابزار خوبی برای کاهش میزان درخشندگی نامطلوب و کنترل چربی پوست در طول روز است. کافی است کاغذ را به آرامی برای چند ثانیه روی پوست‌تان به ویژه ناحیه T صورت قرار دهید تا چربی اضافی پوست را به خود جذب کند.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
گاهی داشتن پوست چرب و مستعد آکنه می‌تواند بسیار آزاردهنده باشد. اگر شما برای چند هفته از فرآورده‌های بدون نسخه استفاده کرده‌اید و به نتیجه مطلوب دست نیافته‌اید، بهتر است به پزشک مراجعه کنید.
سخن پایانی
پوست چرب معمولا در صورت مراقبت درست، بسیار قابل کنترل است. یک روتین مراقبت از پوست مناسب می‌تواند میزان براق‌بودن پوست را کاهش دهد، منافذ پوست را باز کند و باعث کاهش تولید چربی شود. مهم است که تنها از فرآورده‌هایی که به صورت ویژه برای پوست چرب طراحی شده‌اند استفاده کنید و تا جایی که ممکن است از مصرف محصولات کومدون‌زا و مسدودکننده منافذ پوست اجتناب کنید. دست‌یابی به نتیجه مطلوب ممکن است هفته‌ها یا حتی ماه‌ها طول بکشد. اگر پس از چند هفته بهبودی در شرایط پوست‌تان حاصل نشد، بهتر است با متخصص مشورت کنید.
