اگر شما نیز دچار ریزش و کم‌پشتی مو شده‌اید، بدانید که تنها نیستید. ریزش مو هم در زنان و مردان امری شایع است اما در بین مردان شیوع بیشتری دارد. بسیاری از مردانی که درگیر ریزش مو هستند ممکن است بخواهند از روش‌های غیرتهاجمی (بدون جراحی و برش پوست سر مانند کاشت مو) برای کاهش سرعت ریزش مو و برطرف کردن آن استفاده کنند.
در این مقاله درباره علل ریزش مو در مردان و روش‌های پیشگیری و درمان آن صحبت خواهیم کرد. با ما همراه باشید.
میزان شیوع ریزش مو بین آقایان
در این مقاله دلایل ریزش مو در مردان، انواع آن و درمان‌های موجود را بررسی خواهیم کرد. با ما همراه باشید.
ریزش مو حدود ۸۰ درصد آقایان را در طول زندگی درگیر می‌کند و نزدیک به ۵۰ درصد آقایان بالای ۵۰ سال به آن مبتلا هستند. ریزش ۵۰ تا ۱۰۰ تار مو در روز طبیعی است و افراد معمولا متوجه ریختن موهایشان نمی‌شوند چون موهای جدید بلافاصله رشد می‌کنند. اما اگر موی جدید جایگزین موهای از دست رفته نشود، آلوپسی یا ریزش مو ایجاد می‌شود.
علت ریزش مو در مردان
دلایل ریزش مو در مردان معمولا شامل موارد زیر است:
- ژنتیک: ریزش موی ارثی شایع‌ترین علت ریزش موی مردانه است. به این معنی که فرد ژن‌هایی را به ارث برده است که باعث کوچک شدن فولیکول‌های مو و نهایتا توقف رشد مو می‌شوند.
- سن: با بالا رفتن سن به صورت طبیعی موها کم‌پشت‌تر می‌شوند. به مرور زمان، سرعت رشد مو کاهش می‌یابد و از برخی فولیکول‌های مو دیگر مویی رشد نمی‌کند.
- مشکلات سلامتی: بیماری‌های متعددی ممکن است باعث ریزش مو شوند از جمله کم‌خونی (آنمی)، اختلال مو کنی و اختلالات تیروئید. در صورت ابتلا به دیابت و لوپوس هم احتمال ریزش مو در فرد بیشتر وجود دارد.
- بیماری‌های پوست سر: عفونت پوست سر (مثلا در اثر بیماری قارچی) یا پسوریازیس پوست سر می‌تواند منجر به ریزش مو در مردان شود.
- داروها: ریزش مو ممکن است عارضه جانبی بعضی داروهای تجویز شده برای درمان التهاب مفاصل، بیماری‌های قلبی، افسردگی، فشار خون بالا و نقرس باشد.
- درمان سرطان: در هفته‌های ابتدایی شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی به ویژه در ناحیه سر و گردن ممکن است ریزش مو ایجاد شود.
- استرس: فردی که دچار استرس شدید و مزمن است، می‌تواند درجه‌ای از ریزش مو را تجربه کند. البته این نوع ریزش مو موقتی است و پس از کاهش استرس مجددا موها شروع به رشد خواهند کرد.
- بیماری‌های مقاربتی: در صورت عدم درمان بیماری‌های مقاربتی مانند سیفلیس، ممکن است لکه های بدون مو روی پوست سر، ابروها یا موی صورت آقایان ایجاد شود.
- کمبودهای تغذیه‌ای: کمبود برخی مواد مغذی خاص مانند آهن، روی یا بیوتین می‌تواند باعث ایجاد ریزش موی قابل توجه شود.
- آلودگی هوا: ذرات معلق مانند گرد و غبار و دیزل با کاهش پروتئین‌های مهم رشد مو مانند بتا-کاتنین، به فولیکول‌های مو آسیب می‌رسانند و این امر می‌تواند ریزش مو را به دنبال داشته باشد. (منبع)
- سیگار: نیکوتین موجود در سیگار با تنگ کردن رگ‌های خونی، جریان خون به پوست سر را کاهش می‌دهد و باعث التهاب و آسیب به فولیکول‌های مو می‌شود. (medicalnewstoday)
انواع ریزش مو در مردان
ریزش مو با الگوی مردانه شایع‌ترین نوع ریزش مو در آقایان است که با کم‌پشت شدن موها در ناحیه تاج سر و عقب رفتن خط رویش مو مشخص می‌شود. سایر انواع ریزش موی شایع در مردان عبارت‌اند از:
- ریزش موی سکهای (آلوپسی آره‌آتا)
- تلوژن افلوویوم
- ریزش موی کششی
در ادامه هر کدام را به صورت جداگانه بررسی می‌کنیم.
ریزش مو با الگوی مردانه
ریزش مو با الگوی مردانه یا آلوپسی آندروژنیک می‌تواند هر زمانی پس از بلوغ آغاز شود. این نوع ریزش مو معمولا ارثی است و ترکیبی از عوامل هورمونی و ژنتیک علت بروز آن هستند.
هورمون تستوسترون و دی‌هیدروتستوسترون (DHT) به دسته‌ای از هورمون‌ها به نام آندروژن‌ها تعلق دارند که روی رشد و تولید مثل در مردان و زنان موثر هستند. این هورمون‌ها طی فرایند خاصی، در بعضی مردها باعث کوچک شدن فولیکول مو می‌شوند. کوچک شدن فولیکول مو ، نازکی و ریزش سریع‌تر موها را به دنبال دارد. در نهایت، اندازه فولیکول مو به میزان قابل توجهی کوچک می‌شود و مو دیگر از آن رشد نمی‌کند.
این نوع ریزش مو معمولا با کم‌پشت شدن موها در ناحیه شقیقه و تاج سر شروع می‌شود.
ریزش موی سکهای
ریزش موی سکهای یا آلوپسی آره‌آتا نوعی بیماری خودایمنی است که در آن سیستم ایمنی بدن به فولیکول‌های مو حمله می‌کند. در این بیماری معمولا یک یا چند لکه بدون مو به اندازه یک سکه بزرگ روی پوست سر یا موهای صورت و ریش به وجود می‌آید
تلوژن افلوویوم
تلوژن افلوویوم وضعیتی است که در آن ریزش موها از حالت عادی بیشتر می‌شود. در تلوژن افلوویوم ممکن است روزانه تا حدود ۳۰۰ تار مو دچار ریزش شوند. علت بروز این وضعیت این است که فولیکول‌های بیشتری وارد مرحله استراحت می‌شوند و در نتیجه حجم مو کاهش می‌یابد. تلوژن افلوویوم باعث ایجاد لکه‌های بدون مو نمی‌شود بلکه کم‌پشت شدن موها را به دنبال دارد. در حدود ۳۰ درصد موارد، پزشک نمی‌تواند علت مشخصی برای این وضعیت پیدا کند. با این وجود، دلایل شایع آن عبارت‌اند از:
- کمبود آهن
- تغییرات تغذیه‌ای
- کاهش وزن
- اختلالات تیروئید
- برخی داروها
- تب
- عفونت
- استرس
- تغییرات هورمونی
- جراحی
- آسیب و جراحت
با برطرف کردن مشکل زمینه‌ای و علت تلوژن افلوویوم، حجم موها معمولا پس از چند ماه به حالت عادی باز می‌گردد.
ریزش موی کششی
ریزش موی کششی در اثر کشیده‌شدن مداوم فولیکول مو مانند مدل موی نامناسب ایجاد می‌شود. فشار ایجاد شده روی فولیکول مو باعث خارج شدن مو، آسیب فولیکول و جلوگیری از رشد موی جدید می‌شود. این نوع ریزش مو ممکن است دائمی باشد اما در بعضی موارد با متوقف کردن فشار روی فولیکول مو امکان رشد مجدد موها وجود دارد.
علت ریزش موی مردان در ابتدای جوانی
بعضی از مردها ریزش مو با الگوی مردانه را در ابتدای دوران جوانی و دهه ۲۰ سالگی تجربه می‌کنند. علت این موضوع هم به هورمون‌ها باز می‌گردد. اوج گرفتن میزان هورمون‌ها در دروان بلوغ باعث می‌شود بعضی از مردان بیشتر در خطر ریزش مو در ابتدای جوانی قرار بگیرند، چون تستوسترون در دروان بلوغ به بالاترین میزان خود در طول زندگی یک مرد می‌رسد. حتی اگر فرد به صورت ژنتیکی مستعد ریزش مو با الگوی مردانه نباشد، باز هم این افزایش هورمون‌ها می‌تواند باعث کوچک شدن فولیکول‌های مو شود.
علت ریزش موی وسط سر در آقایان
ریزش موی وسط سر یکی از شایع‌ترین و قابل تشخیص‌ترین علائم ریزش مو با الگوی مردانه است. این نوع ریزش مو ناشی از وجود هورمون دی‌هیدروتستوسترون است. این هورمون در نتیجه یک فرایند زیستی طبیعی از هورمون تستوسترون تولید می‌شود و می‌تواند عوارض جانبی مشکل‌ساز ایجاد کند.برای مثال فولیکول‌های مو به آن حساس هستند و می‌تواند باعث کوچک و ضعیف شدن فولیکول و توقف رشد مو از آن شود.
حساس‌ترین فولیکول‌ها به دی‌هیدروتستوسترون در ناحیه خط رویش مو و وسط سر قرار دارند. فولیکول‌هایی که در پشت و کناره‌های سر وجود دارند بیشترین مقاومت را نسبت به این هورمون دارند.
توجه داشته باشید که دی‌هیدروتستوسترون بلافاصله باعث طاسی نمی‌شود بلکه به تدریج موها کم‌پشت شده و خط رویش مو عقب می‌رود تا کم کم بالای سر خالی شود.
کمبود کدام ویتامین‌ها باعث ریزش مو در مردان می‌شود؟
رشد موهای سالم و قوی نیازمند وجود مقادیر کافی از ویتامین‌ها و مواد مغذی مختلف در بدن است. اگر کمبود برخی ویتامین‌ها و مواد مغذی علت ریزش مو باشد علائمی مانند تغییر بافت و ظاهر مو و کاهش سرعت رشد مو را نیز از خود نشان می‌دهد. کمبود ویتامین‌های زیر منجر به ریزش مو در مردان می‌شود:
- ویتامین A
- ویتامین‌های گروه B (به ویژه بیوتین، اسید فولیک، B6 و B12)
- ویتامین C
- ویتامین D
- ویتامین E
کمبود آهن و زینک هم می‌تواند روی فولیکول‌های مو تاثیر بگذارد.
درمان ریزش مو در مردان
بسیاری از انواع ریزش مو درمان قطعی ندارد اما با استفاده از روش‌های زیر می‌توان موها را پر‌پشت‌تر کرد یا به فولیکول‌های مو کمک کرد تا تداوم بیشتری در رشد موها داشته باشند.
ماینوکسیدیل
ماینوکسیدیل نوعی داروی ریزش موی موضعی است که دو بار در روز روی پوست سر مالیده می‌شود تا به تقویت رشد موها در نواحی کم‌پشت یا در حال طاسی کمک کند. این دارو بدون نسخه در دسترس است و مطالعات بسیاری اثربخشی آن روی ریزش مو را تایید کرده‌اند. پیش از مصرف ماینوکسیدیل بهتر است با پزشکتان صحبت کنید تا مطمئن شوید این دارو برایتان مناسب است. برای تاثیر بهتر این دارو ممکن است نیاز باشد تغییراتی در رژیم غذایی یا سبک زندگی‌تان ایجاد کنید.
فیناستراید
داروی دیگری که برای درمان ریزش موی مردان تجویز می‌شود، فیناستراید است. این داروی خوراکی باید یک بار در روز مصرف شود. فیناستراید باعث کاهش میزان دی‌هیدروتستوسترون در بدن می‌شود.
دوتاستراید
داروی دوتاستراید عملکردی مشابه فیناستراید دارد و می‌تواند توسط پزشک برای کاهش ریزش مو در مردان تجویز شود. این دارو آنزیم تبدیل کننده تستوسترون به دی‌هیدرو تستوسترون را مهار می‌کند و به این ترتیب می‌تواند ریزش موی هورمونی را کنترل کند. مطالعات نشان می‌دهد عملکرد دوتاستراید در افزایش تعداد، ضخامت و رشد موها نسبت به فیناستراید بهتر است.
لیزر درمانی
پزشک ممکن است بتواند فولیکول‌های مو را با تکنولوژی لیزر درمان کند و باعث افزایش رشد موها شود. این روش ممکن است برای بعضی انواع ریزش مو موثر باشد. در این مورد با پزشک خود مشورت کنید.
کاشت مو
کاشت مو معمولا آخرین گزینه درمانی است تا به طور کامل رشد موها را نوسازی کند. در این روش موهای سالم از پشت سر برداشته شده و در نواحی کم‌پشت کاشته می‌شود. کاشت مو برای همه افراد مناسب نیست و در صورت عدم اجرای صحیح آن، ممکن است باعث باقی ماندن جای زخم یا ایجاد الگوهای غیر طبیعی مو روی سر شود.
درمان‌های خانگی ریزش مو در مردان
چه بخواهید از ریزش مو جلوگیری کنید یا رشد موهایتان را افزایش دهید، دانستن نکاتی درباره رژیم غذایی و نحوه مراقبت از مو می‌تواند شما را به اهدافتان برساند. در این بخش بعضی درمان‌های خانگی که می‌تواند روی کاهش ریزش مو و بهبود رشد آن موثر باشند را با هم می‌خوانیم.
ماساژ پوست سر
به آرامی پوست سرتان را با نوک انگشتان ماساژ دهید. این کار به افزایش جریان خون به فولیکول‌ها و افزایش رشد مو کمک می‌کند. می‌توانید از روغن کرچک برای ماساژ پوست سر استفاده کنید چون علاوه بر تقویت گردش خون، موها را نیز مرطوب می‌کند. این دو ویژگی باعث پرپشت شدن موها و رشد سریع‌تر آن‌ها می‌شود.
اسانس‌های روغنی
استفاده از برخی اسانس‌های روغنی مانند رزماری روی مو و پوست سر به افزایش رشد موها کمک می‌کند. در بعضی مطالعات، روغن اسطوخدوس نیز به درمان کم‌پشتی موها کمک کرده است.
پیش از استفاده از اسانس روغنی روی پوست سر، آن را با یک روغن حامل رقیق کنید و تست پچ پوستی انجام دهید تا مطمئن شوید به آن حساسیت ندارید. به این منظور یک قطره از روغن را روی پوست پشت بازو بمالید و ۲۴ ساعت صبر کنید. اگر پس از این مدت علائم حساسیت مثل خارش، سوزش و قرمزی ایجاد نشد، می‌توانید از آن استفاده کنید.
در این مورد بیشتر بخوانید ≫
روغن تراپی مو چه کمکی به سلامت موها می‌کند؟
رایحه درمانی
نتایج یک مطالعه در سال ۲۰۱۱ نشان داد رایحه درمانی می‌تواند به تحریک رشد مو کمک کند. از جمله گیاهانی که به این منظور استفاده می‌شوند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- اسطوخدوس
- رزماری
- آویشن
- ریحان مقدس (تولسی)
- چوب سدر
هنگام استفاده از اسانس‌های روغنی روی پوست سر چند قطره از آن را در یک روغن حامل مثل روغن نارگیل یا روغن گردو رقیق کنید. طبق نظر محققان، استنشاق رایحه این روغن‌ها هم می‌تواند روی رشد موها تاثیر بگذارد. با این وجود مطالعات بیشتری برای تایید موثر بودن این روش برای رشد مو مورد نیاز است.
شامپو
از شامپوهای ضد ریزش و حجم دهنده برای تغذیه موها و فولیکول‌های آن با ویتامین و اسیدهای آمینه استفاده کنید. این کار به رسیدن رطوبت و مواد مغذی به پوست سر و تقویت رشد موها و سلامت فولیکول مو کمک می‌کند.
ویتامین‌ها
با مشورت با پزشک و در صورت لزوم می‌توانید از مولتی‌ویتامین‌های حاوی آهن، اسید فولیک و زینک برای اطمینان از رشد مجدد موهای سالم و پرپشت استفاده کنید.
مکمل‌های بیوتین و اسیدهای چرب امگا- ۳ و امگا- ۶ هم می‌توانند کمک‌کننده باشند.
البته توجه به این نکته الزامی است که شواهد کافی برای اینکه مکمل‌ها می‌توانند باعث رشد مجدد موها شوند وجود ندارد و از طرف دیگر وجود مقادیر بالای بعضی ویتامین‌ها در بدن می‌تواند باعث بروز مشکلاتی در سلامت انسان شود.
مصرف پروتئین بیشتر
کمبود پروتئین می‌تواند یکی از دلایل ریزش مو باشد. مصرف غذاهای سرشار از پروتئین می‌تواند به رشد موهای جدید کمک کند. بعضی از منابع سالم پروتئین در رژیم غذایی شامل موارد زیر است:
- انواع لوبیا
- تخم مرغ
- ماهی
- گوشت بدون چربی
- دانه‌ها و مغزها
افزایش مصرف آهن
آهن ماده مغذی دیگری است که بدن برای شد موهای سالم به آن نیاز دارد. برخی از منابع آهن عبارت‌اند از:
- عدس
- دانه کدوتنبل
- اسفناج
- لوبیا سفید
- گوشت گوساله بدن چربی
- بوقلمون
- مواد غذایی غنی شده با آهن
نکته: بدن افرادی که گوشت نمی‌خورند، ۱.۸ برابر بیشتر از افرادی که گوشت می‌خورند نیازمند آهن است. چون بدن، منابع غیرحیوانی آهن را به خوبی جذب نمی‌کند.
چگونه یک شامپوی ضد ریزش خوب انتخاب کنیم؟
شامپوی ضد ریزش مناسب می‌تواند در کاهش ریزش مو به‌ویژه ریزش موهای هورمونی موثر باشد. اما با وجود برندهای بسیار زیاد، معمولا انتخاب شامپو کار پیچیده‌ای است. در ادامه به شما نکاتی را خواهیم گفت تا بتوانید بهترین شامپوی ضد ریزش را برای موها خود انتخاب کنید.
نوع موی خود را بشناسید
شامپوهای ضد ریزش معمولا برای انواع مختلف مو تولید می‌شوند. موی شما ممکن است خشک، چرب یا معمولی باشد. پس بهتر است پیش از اقدام به خرید شامپو از نوع مو و پوست سر خود اطلاع پیدا کنید. اگر خودتان قادر به تشخیص نوع مو نیستید، از یک پزشک متخصص کمک بگیرید.
ترکیبات شامپو را بررسی کنید
برندهای مختلف با ترکیبات متفاوتی اقدام به تولید شامپوهای ضد ریزش مو می‌کنند. از مهم‌ترین ترکیبات موثر در کنترل ریزش مو می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ترکیب استیل تترا پپتید-۳ و عصاره تریفولیوم پراتنس: کاهش‌دهنده هورمون دی‌هیدروتستوسترون (DHT)
- کافئین: افزایش جریان خون به پوست سر
- اپی‌ژنین: بهبود جریان خون مویرگی به پوست سر و تقویت فولیکول مو
- سالیسیلیک اسید: کنترل چربی پوست سر (افزایش چربی در پوست سر باعث ریزش مو می‌شود)
حتما از شامپوی بدون سولفات استفاده نمایید
سولفات‌ها دسته‌ای از مواد شیمیایی هستند که در ترکیبات بسیاری از شوینده‌ها نظیر شامپو برای ایجاد کف به کار می‌روند. این ترکیبات چربی طبیعی پوست را از بین می‌برند. مشکلات سلامت پوست سر، خشکی، شکنندگی و ضعیف شدن تارهای مو و در نتیجه ریزش آن‌ها از جمله عواض استفاده از شامپوهای حاوی سولفات هستند.
بیشتر بخوانید: چرا باید از شامپوی بدون سولفات استفاده کنیم؟
به pH شامپو دقت کنید
pH پوست سر در فرد عادی بین ۴.۵ تا ۵.۵ است و حالت اسیدی دارد. در این وضعیت قارچ‌ها و باکتری‌های مضر نمی‌توانند رشد کنند و به فعالیت بپردازند. بنابراین سعی کنید که به میزان pH شامپو دقت کنید تا نزدیک به میزان pH پوست سر باشد. این موضوع از آسیب موها جلوگیری می‌کند.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر با استفاده از درمان‌های خانگی یا داروهای بدون نسخه، روند ریزش و کم‌پشتی موها تغییر خاصی نکرد و ادامه ریزش موها باعث استرس شما شده است، حتما به پزشک مراجعه کنید.
اگر در کنار کم‌پشت شدن موها هر کدام از علائم زیر را مشاهده کردید، در اولین فرصت به پزشک مراجعه کنید:
- از دست دادن مقادیر زیاد مو در سایر قسمت‌های بدن
- ریزش مو به صورت دسته‌ای یا به صورت لکه‌های بزرگ
- افزایش یا کاهش وزن زیاد بدون تغییر در رژیم غذایی یا سبک زندگی
- علائم غیرعادی مانند تب، لرز یا خستگی مفرط
کلام آخر
ریزش مو در مردان امری شایع است ولی امروزه با توجه به پیشرفت دانش پزشکی در زمینه درمان انواع ریزش مو، جای نگرانی نیست. با شناخت دلیل ریزش مو و درمان در زمان مناسب می‌توان تا حد زیادی این مشکل را مدیریت کرد. پیشنهاد ما این است که اگر دچار ریزش مو شده‌اید، در اولین فرصت به پزشک متخصص مراجعه کرده و درمان خود را شروع کنید.
دیدگاه شما برای ما مهم است!
آیا شما هم درگیر ریزش موی مردانه هستید؟ چه راهکارهایی را تاکنون امتحان کرده‌اید؟ آیا روش‌های مورد استفاده، کارایی لازم را داشته‌اند. اگر تجربه‌ای در زمینه درمان ریزش موی مردانه داشته یا دارید، با ما و خوانندگان این مقاله به اشتراک بگذارید.
منابع:
medicalnewstoday.com/articles/324971,
skinkraft.com/blogs/articles/best-shampoo-for-hair-fall,
treatmentroomslondon.com/hair-loss/male-hair-loss,
healthline.com/health/mens-health/thinning-hair-men,
manual.co/blog/balding-crown-how-to-spot-it-and-what-to-do-about-it,
wimpoleclinic.com/blog/why-is-hair-loss-more-common-in-men-than-women,
webmd.com/skin-problems-and-treatments/hair-loss/men-hair-loss-causes,
