قرمزی پوست به دلایل مختلفی بروز می‌کند و جزو شایع‌ترین مشکلاتی است که افراد در زندگی با آن مواجه می‌شوند. این مشکل همیشه نگران‌کننده نیست و در بسیاری از موارد خودبه‌خود یا با استفاده از درمان‌های خانگی ساده برطرف می‌شود. گاهی قرمزی پوست ممکن است به دلایل جدی‌تری مانند عفونت یا بیماری مزمن پوستی ایجاد شده باشد که نیازمند درمان دارویی و مراجعه به پزشک است.
پزشک می‌تواند به تشخیص دقیق علت بروز مشکل و درمان آن کمک کند. از آنجایی که قرمزی پوست معمولا در کنار علائم دیگر ظاهر می‌شود، بهتر است به همه عوارض پوستی ایجاد شده توجه کنید و آن‌ها را با پزشک در میان بگذارید.
با مطالعه این مقاله، ۱۱ دلیل شایع قرمزی پوست، علائم و روش درمان آن‌ها را خواهید شناخت. با ما همراه باشید.
شایع‌ترین دلایل قرمزی پوست
قرمزی پوست می‌تواند به دلایل بسیار زیادی ایجاد شود که از جمله شایع‌ترین دلایل آن می‌توان موارد زیر را نام برد:
۱) درماتیت تماسی
در درماتیت تماسی پس از مواجهه پوست با یک ماده محرک یا آلرژن، بثورات قرمز و خارش‌دار ایجاد می‌شود. اگر بثورات پوستی ناشی از مواد محرک مانند صابون‌های قوی یا سفیدکننده باشد، به آن درماتیت تماسی تحریکی می‌گویند و اگر بثورات در اثر یک ماده حساسیت‌زا مانند نیکل موجود در زیورآلات به وجود آمده باشد، به آن درماتیت تماسی آلرژیک گفته می‌شود.
درماتیت تماسی آلرژیک و تحریکی علائم مشابهی دارند که شامل قرمزی و خارش پوست همراه با تورم، خشکی، سوزش، حساسیت یا تاول‌زدن آن است. این علائم ممکن است بلافاصله پس از تماس پوست با ماده محرک ایجاد شود (درماتیت تماسی تحریکی) اما درماتیت تماسی آلرژیک می‌تواند پس از چند روز ایجاد شود.
یافتن عامل بروز درماتیت تماسی و اجتناب از مواجهه با آن به بهبود پوست کمک می‌کند اما این روند ممکن است چند هفته طول بکشد. برای کاهش علائم می‌توان از یک لایه ضخیم وازلین روی بثورات پوستی استفاده کرد که به عنوان یک محافظ عمل می‌کند و مانع خشک‌شدن پوست می‌شود. کرم یا پماد کورتیکواستروئید هم می‌تواند باعث افزایش سرعت بهبود پوست شود. مصرف آنتی‌هیستامین‌های خوراکی برای رفع خارش موثر هستند اما در بهبود بثورات پوستی نقشی ندارند.
نکته: در صورتی که در مورد حساسیت پوستی کودک یا نوزاد خود مشکوک به درماتیت تماسی ناشی از پوشک هستید، از کرم تعویض پوشک ضد التهاب استفاده نمایید؛ در صورتی که قرمزی برطرف نشد، برند پوشک را نیز تغییر دهید. اگر مشکل همچنان ادامه پیدا کرد، با متخصص اطفال مشورت کنید و خودسرانه از پمادهای کورتیکواستروئیدی یا آنتی‌هسیتامین‌ها برای کودکان استفاده ننمایید.
۲) سوختگی‌ها
سوختگی در اثر مواجهه پوست با گرمای شدید، تشعشع، جریان برق یا مواد شیمیایی ایجاد می‌شود. سوختگی‌های سطحی باعث قرمزی پوست می‌شوند و ممکن است متورم و درناک باشند. در طول روند بهبودی، پوست ممکن است خشک یا پوسته‌پوسته شود.
نحوه درمان به عامل و شدت سوختگی بستگی دارد. شما می‌توانید بسیاری از سوختگی‌های سطحی و خفیف را در خانه با روش‌هایی مانند گرفتن قسمت آسیب‌دیده زیر آب خنک، استفاده از لیدوکائین یا ژل آلوئه‌ورا روی ناحیه درگیر و بستن آن با یک پانسمان شل درمان کنید. یکی از خواص آلوئه‌ورا برای پوست، تسکین‌دهندگی و تسریع روند ترمیم سوختگی است.
برای سوختگی‌هایی که همه سطح صورت، دست‌ها، پاها، باسن یا ران‌ها را می‌پوشانند یا مواردی که از شدت سوختگی اطمینان ندارید در اسرع وقت به دنبال مراقبت پزشکی باشید.
۳) آفتاب سوختگی
آفتاب‌سوختگی در اثر مواجهه بیش‌ازحد پوست با پرتوهای فرابنفش خورشید ایجاد می‌شود و پوست را قرمز و دردناک می‌کند.
آفتاب‌سوختگی‌های خفیف به رنگ صورتی یا قرمز هستند، به لمس حساس بوده و خارش دارند. پس از چند روز ناحیه درگیر شروع به پوسته‌پوسته‌شدن می‌کند. آفتاب‌سوختگی‌های شدید ممکن است باعث ایجاد تورم یا تاول شوند؛ در این موارد، احتمال بروز سردرد یا تهوع هم وجود دارد.
برای کنترل علائم، ناحیه درگیر را با کمپرس سرد یا دوش آب سرد خنک کنید و خارش را با ژل آلوئه‌ورا یا لوسیون کالامین آرام کنید. برای تورم و درد شدیدتر می‌توانید از مسکن‌های بدون نسخه مانند ایبوپروفن استفاده کنید.
نوشیدن آب فراوان به آبرسانی مجدد پوست کمک می‌کند. پیش از بهبودی کامل از قرارگرفتن در معرض پرتوهای خورشید کاملاً اجتناب کنید.
۴) کهیر
کهیرها برآمدگی‌های قرمزرنگ و متورمی هستند که معمولا با خارش زیادی همراه بوده و می‌توانند در بسیاری نقاط بدن ایجاد شوند. در اغلب افراد علت بروز کهیر مشخص نمی‌شود و عارضه پوستی خودبه‌خود طی ۶ هفته برطرف می‌گردد. در بعضی موارد نیز یک بیماری ویروسی یا مصرف یک دارو علت ایجاد کهیر است.
اگر کهیر شما در اثر مصرف دارو به وجود آمده است، مصرف دارو را متوقف کنید و با پزشک‌تان تماس بگیرید. اگر به تورم در ناحیه صورت یا مشکل در تکلم دچار شدید، بلافاصله کمک پزشکی بگیرید.
در غیر این صورت، کهیر خودبه‌خود برطرف می‌شود. شما می‌توانید از آنتی‌هیستامین‌های خوراکی مانند ستیریزین برای کاهش علائم استفاده کنید. بهتر است برای تشخیص دقیق علت بروز کهیر و تجویز درمان صحیح به پزشک مراجعه کنید.
نکته: مصرف آنتی‌هیستامین می‌تواند منجر به خواب‌آلودگی شود؛ در این صورت از رانندگی و انجام کارهای حساس بپرهیزید.
۵) عفونت پوست
عفونت پوستی ممکن است در اثر باکتری، ویروس یا قارچ ایجاد شود و معمولا منشأ آن زخم‌های باز است. عفونت پوستی خفیف باعث قرمزی، تورم و حساسیت به لمس یا درد می‌شود. اگر عفونت شدید باشد، پوست ممکن است تاول بزند یا ترشح چرکی داشته باشد.
درمان عفونت پوستی به نوع آن بستگی دارد. معمولا باید به پزشک مراجعه کنید تا مطمئن شوید نیازی به مصرف آنتی‌بیوتیک خوراکی ندارید. پزشک ممکن است برخی درمان‌های خانگی مانند کمپرس سرد و استفاده از کرم‌ها و پمادهای موضعی آنتی‌بیوتیک یا ضد قارچ را توصیه کند. این درمان‌ها می‌توانند سرعت ترمیم را بیشتر کنند و درد و حساسیت به لمس را کاهش دهند.
۶) گزش یا نیش حشرات
گزش یا نیش حشرات می‌تواند باعث ایجاد بثورات پوستی متورم، قرمز رنگ و دردناک یا خارش‌دار شود. گزش‌ها ممکن است آزاردهنده باشند ولی معمولا خطرناک نیستند. این ضایعات پوستی معمولا به شکل تاول یا کهیر به نظر می‌رسند و در بعضی موارد باعث کرختی یا درد عضلات اطراف محل گزش می‌شوند.
شما می‌توانید گزش یا نیش حشرات را در خانه درمان کنید. نیش را از پوست خارج کنید، محل را با صابون ملایم و آب گرم بشویید و از کمپرس سرد برای کاهش تورم استفاده کنید. اگر ناراحتی برطرف نشد، می‌توانید از برخی داروهای بدون نسخه مانند هیدروکورتیزون یا مسکن (مثل ایبوپروفن) یا آنتی‌هیستامین خوراکی استفاده کنید. اگر واکنش شدیدی به گزش در بدن‌تان ایجاد شده است – مانند مشکل تنفسی – بلافاصله با اورژانس تماس بگیرید.
همچنین در صورتی که پس از گزش، علائم عفونت را مشاهده کردید، حتماً به پزشک مراجعه نمایید.
۷) بثورات گرمایی
بثورات گرمایی زمانی ایجاد می‌شوند که پس از تعریق شدید، منافذ بسته پوست باعث به دام افتادن عرق زیر پوست شوند. این عارضه بیشتر در آب و هوای گرم و مرطوب دیده می‌شود. بثورات گرمایی به شکل تعداد زیادی برآمدگی‌های قرمز خارش‌دار با ظاهری شبیه به جوش در ناحیه گردن، شانه‌ها، قفسه سینه و پشت بروز می‌کند.
این نوع ضایعات پوستی معمولا طی ۳ یا ۴ روز خودبه‌خود از بین می‌رود. بهترین راه برای مقابله با این عارضه، خنک و بدون عرق نگه داشتن پوست است. طی دوران بهبودی، در مکانی دارای تهویه مطبوع بمانید و لباس‌های آزاد و راحت بپوشید. در صورت وجود خارش، می‌توانید از کمپرس سرد استفاده کنید اما مصرف پماد یا پودر بچه توصیه نمی‌شود چون ممکن است با تشدید انسداد منافذ، باعث بدتر شدن شرایط شود.
۸) رزاسه
رزاسه وضعیتی است که باعث سرخی صورت با ظاهری شبیه به برافروختگی یا گر گرفتگی می‌شود. متخصصان علت دقیق ایجاد این وضعیت را نمی‌دانند اما احتمالا ناشی از عوامل ژنتیکی و سیستم ایمنی است.
رزاسه معمولا به صورت بثورات قرمز رنگ در اطراف بینی، گونه‌ها یا چانه ظاهر می‌شود. پوست درگیر رزاسه ممکن است ضخیم یا متورم شود، عروق خونی قابل مشاهده زیادی داشته باشد و مستعد ضایعات آکنه‌مانند شود.
رزاسه درمان قطعی ندارد اما می‌توان از راهکارهایی برای مدیریت علائم آن استفاده کرد. سعی کنید عامل عود علائم را شناسایی کنید و تا حد امکان از آن دور بمانید. بهتر است مواجهه با نور خورشید را هم به حداقل برسانید. برای علائمی مانند خشکی پوست می‌توانید از درمان‌های خانگی استفاده کنید.
۹) پسوریازیس پلاکی
پسوریازیس یک بیماری خود ایمنی است که باعث رشد و تجمع بسیار سریع سلول‌های پوست می‌شود. مشخصه این بیماری پلاک‌های ضخیم قرمز رنگ است که گاهی دچار خارش می‌شوند. در پسوریازیس پلاکی، این پلاک‌ها دارای پوسته‌های ضخیم نقره‌ای رنگ هستند. بعضی افراد ممکن است دچار تورم یا درد در ناحیه مفاصل نیز بشوند. امکان ظهور این پلاک‌ها در همه نقاط بدن وجود دارد اما بیشتر در ناحیه آرنج، زانو، پوست سر، کمر و صورت دیده می‌شوند.
درمان قطعی برای پسوریازیس وجود ندارد. با توجه به شدت بیماری، پزشک برای کنترل علائم درمان‌هایی مانند کرم‌ها یا پمادهای موضعی، داروهای خوراکی یا تزریقی یا نور درمانی را تجویز می‌کند.
۱۰) بیماری مخملک
مخملک یا تب اسکارلت نوعی عفونت باکتریایی است که باعث بروز بثورات پوستی به رنگ قرمز روشن در بیشتر نواحی بدن می‌شود. این بیماری ممکن است در هر سنی ایجاد شود اما در سنین ۵ تا ۱۵ سال شیوع بیشتری دارد.
بثورات پوستی این بیماری، خشک و شبیه آفتاب‌سوختگی است و همه بدن را می‌پوشاند. این بیماری ممکن است باعث شود صورت برافروخته به نظر برسد و زبان قرمز و متورم شود. بثورات پوستی مخملک معمولا با گلودرد شدید و تب بالا همراه است.
اگر احتمال می‌دهید خودتان یا فرزندتان به مخملک مبتلا شده‌اید، به پزشک مراجعه کنید. پزشک برای تایید تشخیص این بیماری شما را معاینه می‌کند و در صورت نیاز آنتی‌بیوتیک تجویز می‌کند.
۱۱) داروها
مکمل‌های گیاهی، داروهای بدون نسخه و داروهای تجویزی می‌توانند عوارض جانبی ناخواسته‌ای مانند قرمزی پوست ایجاد کنند. علاوه بر این، حساسیت به داروها نیز ممکن است چنین وضعیتی را به وجود آورد. برخی از داروهایی که ممکن است باعث بروز بثورات قرمز یا کهیر روی پوست شوند عبارتند از:
- آنتی‌بیوتیک‌هایی مانند پنی‌سیلین
- مسکن‌هایی همچون آسپرین، ناپروکسن و ایبوپروفن
- داروهای مرتبط با صرع یا بیماری‌های خودایمنی
- داروهای شیمی‌درمانی
واکنش‌های دارویی می‌توانند بسیار خطرناک و در مواردی حتی کشنده باشند. اگر پس از مصرف دارویی دچار بثورات پوستی شدید، فوراً به دنبال کمک پزشکی باشید.
سایر عوامل
تا اینجا به معرفی ۱۱ مورد از شایع‌ترین علل قرمزی پوست پرداختیم. اما این عارضه ممکن است در اثر عوامل دیگری نیز ایجاد شود؛ از جمله:
- سوختگی پای نوزاد (بثورات پوشک)
- حساسیت دارویی
- سلولیت (نوعی عفونت باکتریایی پوست)
- آنژیواِدِم (تورمی مشابه کهیر با این تفاوت که در زیر پوست ایجاد می‌شود نه در سطح آن)
- عفونت استخوان
- زونا
- لوپوس (نوعی بیماری خود ایمنی که در آن سیستم ایمنی به اشتباه به اندام‌ها و بافت‌های خود بدن حمله می‌کند.)
تشخیص علت قرمزی پوست
در بسیاری از موارد، پزشک قادر است علت قرمزی پوست را تشخیص دهد. بهتر است با پزشک درباره زمان شروع قرمزی و تغییرات آن در طول زمان صحبت کنید. همچنین، او از شما درباره سابقه پزشکی، داروهای مصرفی، سابقه خانوادگی و هرگونه تماس با مواد محرک یا آلرژن‌ها پرسش خواهد کرد.
پس از این بررسی‌ها، پزشک می‌تواند علت بروز مشکل را مشخص کند. با این حال، برای اطمینان بیشتر ممکن است نیاز به انجام تست آلرژی، آزمایش خون یا نمونه‌برداری از پوست باشد. در صورت مسری بودن بیماری پوستی، حتما اقدامات لازم برای جلوگیری از انتقال آن به دیگران را رعایت کنید.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
قرمزی پوست ممکن است نشانه یک بیماری خفیف باشد که خودبه‌خود برطرف می‌شود یا علامت یک عفونت جدی یا بیماری پوستی باشد که نیازمند توجه پزشکی است.
در صورت بروز هر یک از موارد زیر به پزشک مراجعه کنید:
- قرمزی پوست پس از یک هفته درمان خانگی بهتر نمی‌شود یا بدتر شده است.
- همراه با قرمزی پوست، درد مفصلی، تب یا گلودرد هم وجود دارد.
- رگه‌های قرمزی روی پوست‌تان ایجاد شده است یا ناحیه درگیر علاوه بر قرمزی، بسیار متورم یا حساس به لمس است.
- احتمال می‌دهید که حشره کنه شما را گزیده باشد.
- درباره علت ایجاد قرمزی پوست مطمئن نیستید.
مراجعه فوری به اورژانس
قرمزی پوست شدید ممکن است نشان‌دهنده نیاز به خدمات فوری پزشکی باشد. در صورت بروز علائم زیر بلافاصله با اورژانس تماس بگیرید:
- سوختگی‌های شدید یا گسترده‌تر از اندازه دو کف دست
- مشکل در تنفس
- درد شدید
- قرمزی نزدیک چشم‌ها یا موثر بر بینایی
- کاهش یا ازدست‌رفتن هوشیاری
درمان‌های خانگی قرمزی پوست
قرمزی ملایم پوست معمولا در خانه قابل درمان است. انتخاب بهترین درمان به دلیل بروز قرمزی پوست بستگی دارد. شما می‌توانید با استفاده از راهکارهای زیر قرمزی پوست را کاهش دهید:
- اجتناب از مواد محرک یا حساسیت‌زایی که احتمال می‌دهید دلیل ایجاد بثورات پوستی باشند.
- تمیز کردن محل با پاک‌کننده ملایم و آب گرم.
- استفاده از داروهای موضعی بدون عطر مانند لوسیون کالامین، ژل آلوئه‌ورا یا وازلین.
- استفاده از آنتی‌هیستامین برای کاهش خارش یا مصرف مسکن‌های بدون نسخه برای کاهش درد و التهاب.
- داشتن رفتار ملایم نسبت به پوست مانند خشک‌کردن پوست بدون مالیدن و با ضربات آرام حوله و نخاراندن آن.
کلام پایانی
عوامل متعددی ممکن است منجر به قرمزی پوست شوند، از سوختگی تا عفونت و واکنش‌های آلرژیک. به همین دلیل برای تشخیص علت دقیق قرمزی پوست بهتر است به پزشک مراجعه کنید. پزشک با تشخیص علت زمینه‌ای و تجویز درمان لازم، به برطرف شدن قرمزی پوست و سایر علائم همراه آن کمک می‌کند. برخی بیماری‌های پوستی مزمن هستند و علائم آن‌ها به صورت دوره‌ای عود می‌کند. درمان این نوع بیماری‌ها در همه طول عمر فرد ادامه دارد و شامل درمان دارویی و تغییرات سبک زندگی است.
