پوستهریزی سر نوزاد (Cradle Cap) که به عنوان شوره سر نوزاد یا کلاه گهواره‌ای نیز نامیده می‌شود، نوعی مشکل عادی مربوط به هفته‌های اول تولد نوزاد است. در این مواقع، پوست سر نوزاد دچار لکه‌ها و پوسته‌های چرب و معمولا زرد رنگ می‌شود.
پوسته سر نوزادان معمولا پس از چند هفته تا چند ماه خود به خود بهبود می‌یابد و در این زمان فقط باید شست‌و‌شو با شامپوی ملایم مخصوص نوزاد به صورت مرتب و روزانه انجام گیرد. این کار می‌تواند تا حد زیادی باعث شل‌شدن پوسته‌های سر نوزاد شود. نکته مهم این است که به هیچ عنوان با دست اقدام به جداسازی پوسته‌ها از کف سر نوزاد نکنید.
در صورتی که بعد از چند هفته بهبودی در علائم حاصل نشد باید به پزشک مراجعه کرد. پزشک بر اساس علائم و شواهد موجود ممکن است درمانهای خاص دارویی را برای بهبود شوره سر نوزاد تجویز کند.
شوره سر مختص به نوزادان نیست و این عارضه در بزرگسالان نیز بسیار فراگیر است. برای اطلاعات بیشتر در این مورد می‌توانید مقاله جامع علت و درمان شوره سر را مطالعه نمایید.
علت شوره سر نوزاد چیست؟
در دنیای امروزه که علم پیشرفت بسیاری کرده و دلیل بسیاری از ناشناخته‌ها به‌خصوص در حوزه سلامت کشف گردیده است، جالب است بدانید که متخصصان تاکنون علت اصلی پوستهریزی سر نوزاد در بدو تولد را نمی‌دانند. البته آن‌ها معتقد هستند که چند عامل به صورت ترکیبی باعث ایجاد شوره سر نوزاد میشوند.
- تولید چربی زیاد در پوست سر: ممکن است پوست سر نوزاد به دلیل هورمون‌هایی که در مرحله رشد از مادر دریافت کرده است، اقدام به تولید چربی بیش از حد نماید. این اتفاق باعث می‌شود که پوسته‌های عادی که باید به راحتی از پوست سر جدا شوند، به کف سر بچسبند.
- قارچ مالاسزیا: این قارچ به صورت طبیعی در پوست انسان زندگی میکند. در صورت تولید بیش از حد چربی (سبوم)، رشد و تکثیر قارچ مالاسزیا نیز بیشتر شده و باعث تشکیل پوسته‌های چرب کف سر نوزاد می‌شود. کاهش و بهبود پوستهریزی سر نوزاد با داروهای ضد قارچ این فرضیه را تقویت کرده است.
پوسته سر نوزاد چه علائمی دارد؟
فلس‌ها بزرگ یا تکه تکه زرد رنگ چسبیده به کف سر مهمترین علامت پوسته سر در نوزادان است.
این پوسته‌های با خارش و یا درد برای نوزاد همراه نیستند و از این نظر نیازی به نگرانی نیست. زیرا نوزاد حتی از وجود این عارضه در کف سر خود آگاه نیست.
کلاه گهواره‌ای مسری نیست و قابلیت انتقال ندارد.
تشخیص پوسته پوسته شدن سر نوزاد
تشخیص پوستهریزی سر در نوزادان کار بسیار راحتی است که پزشک با یک بررسی بالینی و بدون هیچگونه آزمایشی می‌تواند آن را انجام دهد.
درمان پوسته پوسته شدن سر نوزاد
اگر علائمی که مشاهده می‌کنید فقط در حد پوسته پوسته شدن ساده است و قرمزی التهاب در جای دیگری از بدن مشاده نمی‌کنید جای نگرانی و اقدام خاصی نیست و این مشکل معمولا خود به خود طی چند ماه بر طرف می‌شود.
اما اگر از آن دسته والدینی هستید که بیش از حد نگران هستند و می‌خواهند هر چه زودتر از پوسته‌ها را از بین ببرندف در ادامه چند راهکار ساده برای تسریع روند بهبودی شوره سر نوزاد ارائه می‌شود.
پوسته‌های کف سر نوزاد را پیش از شست‌و‌شو نرم کنید
بهتر است قبل از شست‌و‌شو، با استفاده از روغن‌های معدنی، وازلین یا روغن بچه کف سر کودک خود را ماساژ دهید. این کار را چند ساعت قبل از شست‌وشوی سر نوزاد و یا حتی از شب قبل می‌توانید انجام دهید.
نکته مهم: از روغن زیتون برای کف سر نوزاد استفاده نکنید. زیرا این روغن به شدت چرب است و می‌تواند وضعیت پوست سر نوزاد شما را بدتر کند.
پوست سر نوزاد را با شامپوی ملایم مخصوص نوزاد بشویید
هر روز یا یک روز در میان، پوست سر نوزاد را باشامپوی ملایم و بدون عطر مخصوص نوزاد بشویید. لطفا از ناخن‌ها برای برداشتن پوسته‌ها استفاده نکنید. فقط پوست سر را به آرامی ماساژ دهید تا پوسته‌ها جدا شوند.
بیشتر بخوانید: روش صحیح حمام نوزاد
راهنمای انتخاب بهترین شامپو برای از بین بردن پوسته‌های سر نوزاد
- از شامپوی بدون عطر و ملایم مخصوص نوزاد استفاده کنید.
- به هیچ عنوان از شامپوی بزرگسالان یا شامپوی ضد شوره استفاده نکنید. این شامپوها حاوی مواد مضر برای پوست کودکان هستند.
- از پزشک اطفال بخواهید شامپوی مناسبی را برای شما تجویز کند.
شامپو ۲ در ۱ بیونیج مخصوص کودک و نوزاد حاوی ترکیبات گیاهی و فاقد هر گونه مواد شیمیایی مضر مانند عطر، سولفات و پارابن است.
این محصول به‌طور کامل فاقد هرگونه ترکیبات سولفاته و پارابن است و پاکسازی پوست و مو را با استفاده از مشتقات روغن نارگیل که سازگاری بالایی با پوست و موی لطیف کودک دارد، انجام می‌دهد.
شامپو ۲ در ۱ بیونیج، لایه هیدرولیپیدی که نقش مهمی در تقویت رطوبت و ایمنی پوست دارد را حفظ میکند و با عصاره آلوئه‌ورا، شی باتر و دکسپانتنول، علاوه بر التیامبخشی، موجب آب‌رسانی و تغذیه پوست سر و بدن می‌شو
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
در صورت مواجهه با هر یک از شرایط زیر، حتماً با پزشک یا متخصص مراقبت‌های بهداشتی کودک خود مشورت کنید:
- اگر تلاش‌های خانگی برای رفع کلاه‌گهواره موفق نبوده و تغییر محسوسی مشاهده نکرده‌اید.
- اگر لکه‌ها یا پوسته‌ها به صورت یا دیگر قسمتهای بدن نوزاد گسترش یافته باشند.
سوالات متداول
آیا شوره سر نوزاد مسری است؟
خیر. شوره سر نوزاد مسری نیست و جایی برای نگرانی وجود ندارد.
آیا پوستهریزی سر نوزاد خطرناک است؟
خیر. پوسته پوسته شدن سر نوزاد یک عارضه طبیعی برای ماههای اول تولد است و با گذشت زمان و معمولا بدون درمان خاصی بهبود پیدا میکند.
برای درمان شوره سر نوزاد باید به پزشک مراجعه کنیم؟
به طور معمول شوره سر نوزاد با درمانهای خانگی و با مرور زمان بهبود پیدا میکند. اما اگر پس از گذشت چند ماه بهبودی حاصل نشد یا علائم دیگری نظیر قرمزی و التهاب در سایر قسمتهای بدن نوزاد مشاهده کردید، باید به پزشک مراجعه نمایید.
درمان پوسته سر نوزاد چقدر طول می‌کشد؟
شوره سر نوزاد معمولا بدون هیچ درمان خاصی ظرف چند هفته تا چند ماه از بین می‌رود.
جمع بندی
شوره سر نوزاد یا کلاه گهواره‌ای یکی از عارضه‌های شایع، بی‌خطر و موقتی دوران نوزادی است که به‌صورت پوسته‌های زرد یا سفید و چرب روی پوست سر ظاهر می‌شود. این پوسته‌ریزی‌ها معمولاً برای نوزاد آزاردهنده نیستند و به‌طور طبیعی ظرف چند هفته تا چند ماه از بین می‌روند. علت دقیق این وضعیت هنوز به طور کامل مشخص نیست، اما عواملی مانند افزایش تولید چربی پوست سر در اثر هورمون‌های مادر و رشد قارچ مالاسزیا نقش مهمی در ایجاد آن دارند.
در بیشتر موارد، با رعایت مراقبت‌های ساده خانگی مانند شست‌وشوی ملایم پوست سر با شامپوی مخصوص نوزاد، استفاده از روغن‌های مناسب برای نرم کردن پوسته‌ها و پرهیز از کندن آن‌ها با دست، می‌توان روند بهبودی را تسریع کرد. استفاده از شامپوی مناسب بدون عطر، سولفات و پارابن نقش مهمی در مراقبت از پوست لطیف نوزاد دارد.
اگر با وجود مراقبت‌های خانگی، بهبودی حاصل نشد یا پوسته‌ها به نواحی دیگر بدن گسترش یافتند، مراجعه به پزشک اطفال ضروری است تا احتمال عفونت یا بیماری‌های پوستی دیگر بررسی شود. این عارضه مسری نیست و جای نگرانی ندارد؛ تنها لازم است والدین با آرامش و رعایت چند نکته ساده، از پوست سر نوزاد خود به درستی مراقبت کنند.
کلاه گهواره‌ای نه نشانه بیماری خاص است و نه آسیبی به پوست و موی کودک وارد میکند. با مراقبت ملایم و صبر، این عارضه به سادگی برطرف می‌شود و سلامت پوست سر نوزاد حفظ خواهد شد.
منابع:
mayoclinic.org/diseases-conditions/cradle-cap
my.clevelandclinic.org/health/diseases/15786-cradle-cap-seborrheic-dermatitis-in-infants
