بررسی علل، علائم و روش‌های موثر درمان ریزش مو

ریزش مو یکی از مشکلات شایع در بین افراد، به‌خصوص در جوامع مدرن، است که می‌تواند تأثیرات عمیقی بر اعتماد به نفس و کیفیت زندگی افراد داشته باشد.

ریزش چند تار مو در روز بخشی عادی از چرخه طبیعی رشد مو است. برای بیشتر افراد، این موها مجدد رشد می‌کنند و تعداد تارهای مو در نهایت کاهش نمی‌یابد. اما عوامل متعددی ممکن است با سیکل طبیعی رشد مو تداخل داشته باشند و باعث ریزش و کم‌پشتی موها شوند. در این شرایط موهای بیشتری دچار ریزش می‌شوند و تارهای موی جدید به جای آن‌ها رشد نمی‌کنند.

در این مقاله درباره ریزش مو، دلایل و علائم آن صحبت خواهیم کرد و درمان‌های ممکن را بررسی می‌کنیم. با ما همراه باشید.

ریزش مو چیست؟

در بیشتر افراد سالم روزانه ۱۰۰ تار مو به عنوان بخشی از چرخه رشد مو، دچار ریزش می‌شوند. پس از آن تارهای موی جدید رشد می‌کنند و جای موهای از دست رفته را می‌گیرند.

وضعیتی که در آن ریزش موها از تعداد موهایی که مجددا رشد می‌کنند بیشتر باشد، آلوپسی یا ریزش مو در نظر گرفته می‌شود. ریزش مو انواع مختلفی دارد و می‌تواند بزرگسالان و کودکان را از هر نژادی درگیر کند. ریزش مو ممکن است تنها در قسمت سر اتفاق بیفتد یا شامل موهای بدن نیز بشود. به ریزش بیش از حد موی سر، طاسی گفته می‌شود که ریزش موی ارثی رایج‌ترین علت آن است.

چرخه رشد مو

رشد مو به شکل یک چرخه است. با این وجود، مراحل رشد مو در تار موهای مختلف با هم هماهنگ نیستند و هر تار مو ممکن است در مرحله متفاوتی از رشد خود قرار داشته باشد.

چهار مرحله اصلی چرخه رشد مو عبارت‌ است از:

1. آناژن: مرحله رشد فعال مو است.
2. کاتاژن: مرحله میانی که ۲ تا ۳ هفته طول می‌کشد و در آن رشد مو متوقف و فولیکول مو کوچک می‌شود.
3. تلوژن: مرحله استراحت است که ۱ تا ۴ ماه طول می‌کشد.
4. اگزوژن (بازگشت آناژن): این مرحله که در حقیقت انتهای مرحله تلوژن است، موها ریزش پیدا می‌کنند و با ریختن موهای قدیمی، رشد موهای جدید از فولیکول شروع می‌شود.

بلندی تارهای مو به طول مرحله آناژن بستگی دارد. به این ترتیب که طول مرحله آناژن موهای کوتاه (مانند مژه، ابرو، موهای دست و پا) کوتاه‌تر است و حدود ۱ ماه طول می‌کشد. طول مدت مرحله آناژن موهای سر ممکن است به ۶ سال یا بیشتر می‌رسد.

انواع ریزش مو

بعضی انواع ریزش مو دائمی و برخی موقتی هستند. بعضی از انواع ریزش مو عبارت‌اند از:

• آلوپسی آندروژنیک (ریزش موی ارثی): این نوع ریزش مو با الگوی زنانه یا مردانه است که با عقب رفتن خط رویش مو در مردان و کم پشتی موها در زنان مشخص می‌شود.
• آلوپسی آره‌‌آتا (ریزش موی سکه‌ای): ریزش موی سکه‌ای یک بیماری خودایمنی است که در آن سیستم ایمنی به فولیکول‌های مو حمله می‌کند و منجر به ایجاد قسمت‌های بدون مو روی سر می‌شود. بعضی افراد ممکن است در ناحیه ریش، ابرو، مژه یا سایر اعضای بدن هم دچار ریزش مو شوند.
• تلوژن افلوویوم: این نوع ریزش مو شامل ریختن سریع تارهای مو در یک مدت زمان کوتاه است. این وضعیت معمولا چند ماه پس از یک واقعه استرس‌زای جسمی یا عاطفی رخ می‌دهد. گاهی تلوژن افلوویوم ممکن است در اثر تغییرات هورمونی ناگهانی مانند شرایط بارداری یا زایمان نیز ایجاد شود.
• آناژن افلوویوم: این نوع ریزش موی بسیار سریع در اثر مصرف بعضی داروها مانند شیمی‌درمانی رخ می‌دهد. معمولا پس از توقف درمان، موها مجددا رشد می‌کنند.
• عفونت کرم حلقوی: یک عفونت قارچی است که می‌تواند پوست سر و ساقه مو را درگیر کند. این بیماری باعث ایجاد بخش‌های بدون مو روی سر می‌شود که پوسته پوسته و خارش‌دار هستند.
• ریزش موی کششی: این نوع ریزش مو در اثر فشار و تنش بیش از اندازه روی موها در اثر استفاده از مدل موهای محکم مثل بافت، دم اسبی یا گوجه‌ای ایجاد می‌شود.
• آلوپسی سیکاتریسیل (اسکارینگ): نوعی ریزش موی نادر است که در اثر تخریب فولیکول مو به وجود می‌آید. این وضعیت معمولا در اثر بیماری‌های التهابی یا خودایمنی ایجاد می‌شود. در بعضی موارد جراحات پوستی، سوختگی یا بعضی درمان‌های دارویی هم ممکن است باعث بروز این نوع ریزش مو شود.

دلایل ریزش مو

ریزش مو می‌تواند در اثر عوامل متعددی ایجاد شود که شایع‌ترین آن‌ها شامل موارد زیر است:

• عوامل ژنتیکی
• عفونت‌های قارچی پوست سر
• مدل موهایی که باعث کشیده شدن مو می‌شوند (مانند بافت، اکستنشن یا دم اسبی محکم)
• استفاده از مواد شیمیایی که باعث آسیب به مو می‌شوند (مانند دکلره کردن و فر دائم)
• بعضی درمان‌های دارویی (مثل شیمی‌درمانی)
• تغییرات هورمونی (مثل بارداری، زایمان یا یائسگی)
• کمبودهای تغذیه‌ای (به ویژه عدم دریافت کافی آهن یا پروتئین)
• وقایع استرس‌زا (مانند جراحی یا از دست دادن یک عزیز)
• بیماری تیروئید
• ناهنجاری‌های مادرزادی یا اکتسابی ساقه مو
• بیماری‌های التهابی پوست که به پیاز مو آسیب می‌رساند

علائم ریزش مو

افراد مختلف ریزش مو را با توجه به نوع و علت بروز آن، به شکل متفاوتی تجربه می‌کنند. این ریزش ممکن است به صورت ناگهانی اتفاق بیفتد یا تدریجی ایجاد شود. علائم رایج ریزش مو عبارت‌اند از:

• عقب رفتن خط رویش مو (که در ریزش مو با الگوی مردانه شایع است)
• کم پشت شدن مو در همه نواحی سر (که در ریزش مو با الگوی زنانه شایع است)
• بروز نواحی دایره‌ای شکل بدون مو روی پوست سر، ریش یا ابرو. در این وضعیت پیش از ریزش مو ممکن است پوست دردناک یا دچار خارش شود.
• شل شدن ناگهانی موها که معمولا پس از یک شوک فیزیکی یا عاطفی بروز می‌کند.
• ریزش موی سر و بدن

تشخیص ریزش مو

در بعضی موارد، علت ریزش مو کاملا مشخص است، مثل شیمی‌درمانی. در غیر این صورت، ممکن است لازم باشد پزشک برای تشخیص علت اصلی ریزش مو بررسی‌های کاملی انجام دهد. برای تشخیص دقیق علت زمینه‌ای ریزش مو پزشک ممکن است از روش‌های زیر استفاده کند:

• پرسش درباره سابقه خانوادگی ریزش مو
• بررسی سابقه پزشکی
• تست سلامت مو با کشیدن آرام موها توسط پزشک
• آزمایش خون برای بررسی عملکرد غده تیروئید و سطح آهن در خون
• معاینه پوست سر برای علائم عفونت
• نمونه‌برداری از پوست سر برای بررسی امکان وجود بیماری پوستی

درمان ریزش مو

اگر ریزش مو ناشی از عوارض دارویی، عدم تعادل هورمونی، بیماری تیروئید یا رژیم غذایی باشد، پزشک با کمک به رفع مشکل زمینه‌ای، ریزش مو را متوقف می‌کند.

اغلب درمان‌های ریزش مو برای کمک به رفع ریزش موی ارثی (آلوپسی آندروژنیک) کاربرد دارند که شامل موارد زیر است:

• دارودرمانی: داروهای بدون نسخه که روی پوست سر استعمال می‌شوند (مانند ماینوکسیدیل) معمولا اولین درمان برای موهای درحال کم‌پشت شدن است. پزشک ممکن است داروی فیناستراید را برای ریزش مو با الگوی مردانه تجویز کند.
• تزریق کورتیکواستروئید: برای کمک به رشد مجدد مو پزشک ممکن است از تزریق این دارو به نواحی بدون مو یا کم‌پشت سر استفاده کند. این روش درمان موثری برای ریزش موی سکه‌ای است.
• کاشت مو: در این روش، پزشک تارهای مو را از پرپشت‌ترین قسمت موهای پشت سر جدا می‌کند و به نواحی بدون مو یا کم‌پشت پیوند می‌دهد.
• پلاسمای غنی از پلاکت (PRP): در این روش پس از گرفتن خون، پزشک پلاسمای آن را جدا می‌کند و پلاسمای غنی از پلاکت را درون پوست سر تزریق می‌کند. روش PRP به کاهش سرعت ریزش مو و رشد موهای جدید کمک می‌کند.
• لیزر درمانی: برخی مطالعات استفاده ار لیزر کم‌توان را برای کمک به ریزش موی ارثی، ریزش موی سکه‌ای، ریزش موی ناشی از شیمی‌درمانی و تحریک بهبود و رشد موها پس از کاشت مو توصیه می‌کنند. این روش ایمن و بدون درد است اما به جلسات درمان زیادی نیاز دارد.

شامپوهای ضد ریزش مو

با اینکه شامپوهای ضد ریزش مو علت زمینه‌ای ریزش را درمان نمی‌کنند اما استفاده از آن‌ها می‌تواند شدت ریزش را کاهش دهد و به سلامت پوست سر و موها کمک کند. انتخاب درست شامپوی ضد ریزش که از ترکیبات مناسب در فرمولاسیون آن استفاده شده باشد یکی از بهترین راه‌ها برای کنترل ریزش مو و پیشگیری از آن است. شامپوی ضد ریزش باید متناسب با نوع موی فرد انتخاب شود و در ساخت آن از ترکیباتی مانند پارابن‌ها، سولفات‌‌ها، فتالات‌ها، ایزوپروپیل الکل و تریکلوزان استفاده نشده باشد.

بیشتر بخوانید: چرا باید از شامپوهای بدون سولفات استفاده کنیم؟

بعضی از ترکیباتی که می‌توانید در شامپوهای ضد ریزش مو به دنبال آن‌ها باشید شامل موارد زیر است:

• کتوکونازول: ضد قارچ و کمک به درمان شوره سر
• کافئین: بهبود جریان خون پوست سر و کاهش اندازه منفذ فولیکول مو
• آپی‌ژنین: افزایش گردش خون مویرگی پوست سر و تقویت فولیکول مو
• ترکیب استیل تترا پپتید-۳ و عصاره تریفولیوم پراتنس: مهار آنزیم‌های موثر در ریزش موی ارثی و کاهش ریزش مو
• آنتی‌اکسیدان‌ها و اسانس‌های روغنی: کاهش التهاب و تحریک پوست سر

برای پرپشت شدن و افزایش استحکام تارهای مو ترکیباتی مانند نیاسین، بیوتین و روغن رزماری کمک کننده هستند چون می‌توانند باعث افزایش گرد خون پوست سر و بهبود رشد موها شوند. هیستیدین، سرامیدها و کراتین هم موهایتان را تغذیه می‌کنند و مقاومت تارهای مو را در برابر آسیب افزایش می‌دهند.

شامپو های ضد ریزش، معمولا برای انواع مختلف پوست سر و مو در دسترس هستند. بر اساس نیاز خود، شما می‌توانید از شامپوی ضد ریزش مخصوص موی خشک یا شامپوی ضد مخصوص موی چرب استفاده نمایید.

پیشگیری از ریزش مو

همه انواع ریزش مو قابل پیشگیری نیستند اما شما می‌توانید با استفاده از بعضی راهکارها موهایتان را سالم نگه دارید و ریزش آن را به حداقل برسانید.؛ از جمله:

• از راهکارهای مقابله با استرس مانند مدیتیشن استفاده کنید.
• بیماری تیروئید یا سایر بیماری‌هایی که منجر به ریزش مو می‌شوند را کنترل کنید.
• از مدل موهایی که باعث کشیدن محکم موها می‌شوند استفاده نکنید.
• موهایتان را در برابر نور خورشید و سایر منابع پرتو فرابنفش محافظت کنید.
• سیگار نکشید.
• در طول شیمی‌درمانی از کلاه‌های خنک‌کننده مخصوص استفاده کنید.

ریزش مو در کودکان

تنها بزرگسالان ریزش مو را تجربه نمی‌کنند. بررسی‌ها نشان می‌دهد حدود ۳ درصد از مراجعات به پزشک کودکان در ایالت متحده، برای ریزش موی کودک است.

دلایل ریزش مو در کودکان با بزرگسالان تا حدی متفاوت است، با این حال علت‌های مشترکی نیز دارند. موارد زیر، ازجمله دلایل ریزش مو در کودکان به شمار می‌روند:

• ریزش موی کششی
• تلوژن افلوویوم
• اختلال موکنی (تریکوتیلومانیا)
• عفونت کرم حلقوی
• ریزش موی سکه‌ای (آلوپسی آره‌آتا)

ریزش مو در کودکان معمولا نگران‌کننده نیست، با این حال، مراجعه به پزشک متخصص، بهترین راه برای درمان ریزش موی کودک است.

ریزش مو در دوران یائسگی

یائسگی مرحله‌ای طبیعی در زندگی بانوان است که معمولا در سنین ۴۵ تا ۵۵ رخ می‌دهد. حدود ۴۰ درصد از زنان در دوران یائسگی و پس از آن دچار ریزش مو می‌شوند.

ریزش مو در دوران یائسگی دلایل مختلفی دارد از جمله:

• افزایش سن
• کاهش سطح استروژن
• ریزش موی آندروژنیک یا ارثی
• عدم تعادل هورمونی

برای درمان ریزش مو در دوران یائسگی مراجعه به پزشک بهترین راه است. پزشک متخصص پس از تشخیص علت ریزش مو، درمان‌های لازم را برای فرد یائسه تجویز می‌کند.

ماینوکسیدیل، درمان دارویی، مزوتراپی، لیزر و میکرونیدلینگ از متداول‌ترین روش‌های ریزش مو در دوران یائسگی محسوب می‌شوند.

کمبود کدام ویتامین‌ها باعث ریزش مو می‌شود؟

متاسفانه پاسخ دقیق و قطعی برای این سوال وجود ندارد. ویتامین‌ها و مواد معدنی موجود در رژیم غذایی در سلامت فولیکول‌های مو و چرخه رشد مو نقش دارند. با این وجود، مطالعات کافی درباره اثر دقیق ویتامین‌‌ها بر ریزش مو انجام نشده است.

اطلاعاتی که تا به امروز درباره کمبود ویتامین و نقش آن در ریزش مو به دست آمده است نشان می‌دهد این موضوع معمولا به صورت مستقیم باعث ریزش مو نمی‌شود. اما میزان بسیار کم آهن و پروتئین در بدن ممکن است با کم پشت شدن موها مرتبط باشد. کاهش وزن سریع ممکن است منجر به کمبود برخی ویتامین‌ها در بدن شود و این مسئله می‌تواند باعث ریزش مو گردد. از طرف دیگر، مصرف بیش از حد ویتامین A یا سلنیوم ممکن است از عوامل ریزش مو باشد.

مصرف کدام ویتامین‌ها می‌توانند به کاهش ریزش مو کمک کنند؟

ریزش مو یک موضوع پیچیده است و نقش تغذیه در پیشگیری یا درمان آن تا حدودی بحث برانگیز است. با اینکه برخی مواد مغذی خاص برای رشد موها حیاتی هستند، اما افزایش مصرف آن‌ها تنها در صورتی کمک‌کننده خواهد بود که دچار نوعی خاصی از ریزش مو مانند آلوپسی سیکاتریسیل (اسکارینگ) باشید یا کمبود این مواد مغذی در بدن شما توسط آزمایش خون تایید شده باشد.

ویتامین‌هایی که گنجاندن آن‌ها در برنامه غذایی‌تان ممکن است در بهبود رشد موها موثر باشند عبارت‌اند از:

• ویتامین‌های گروه B به ویژه ریبوفلاوین، بیوتین، فولات و ویتامین B12
• آهن
• ویتامین C
• ویتامین D

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

در صورت بروز شرایط زیر بهتر است به پزشک مراجعه کنید:

• سوزش، تحریک یا خارش پوست سر
• ریزش موی بیش از حد در طول روز
• ریزش موی سر و بدن به صورت هم‌زمان
• ریزش ناگهانی میزان زیاد مو

کلام آخر

ریزش مو به هر دلیلی که ایجاد شده باشد، با مراجعه به پزشک می‌توانید با تشخیص علت زمینه‌ای، درمان مناسب را دریافت کنید. درمان ریزش مو هر چه زودتر آغاز شود، احتمال موفق بودن آن بیشتر خواهد بود. گزینه‌های درمانی شامل تغییر روش مراقبت از مو، اصلاح رژیم غذایی و درمان‌های دارویی است که با توجه به نوع ریزش مو و علت بروز آن توسط پزشک تجویز می‌شود.

دیدگاه خود را با ما به اشتراک بگذارید

اگر تجربه‌ای درباره ریزش مو و درمان آن دارید، خوشحال می‌شویم آن را برای ما و بینندگان این مقاله به اشتراک بگذارید.