پوست صورت اولین خط دفاعی بدن در برابر آلودگی‌ها، میکروب‌ها و اشعه‌های مضر محیطی است. با این حال، این عضو ظریف روزانه در معرض گرد و غبار، تعریق، لوازم آرایشی، چربی طبیعی (سبوم) و رادیکال‌های آزاد قرار می‌گیرد. تجمع این عوامل روی سطح پوست می‌تواند موجب انسداد منافذ، بروز جوش، تیرگی و پیری زودرس شود. پاکسازی صورت به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین مراحل روتین پوستی، به تمیز شدن عمقی پوست و حفظ سلامت و شادابی آن کمک میکند.
پاکسازی پوست صورت چیست؟
پاکسازی صورت به انگلیسی Facial Cleansing به مجموعه اقداماتی گفته میشود که هدف آن حذف آلودگی‌ها، سلول‌های مرده، چربی اضافی و مواد خارجی از سطح پوست است. این فرآیند می‌تواند به شکل روزانه (با شوینده مناسب)، هفتگی (مانند اسکراب ملایم یا ماسک‌ها) یا ماهیانه و دوره‌ای (پاکسازی‌های تخصصی در کلینیک) انجام شود.
فواید پاکسازی پوست صورت
پاکسازی صورت یکی از مهم‌ترین اقداماتی است که هر فردی بری ارتقای سلامت و زیبایی پوست خود می‌تواند انجام دهد. در ادامه به مهم‌ترین فواید پاکسازی پوست صورت اشاره خواهیم کرد.
کاهش جوش صورت
پاکسازی پوست صورت منظم با حذف آلودگی‌ها و سلول‌های مرده مانع بسته شدن منافذ میشود. همین موضوع از ایجاد جوشهای سرسیاه و سرسفید جلوگیری کرده و سطح پوست را صاف‌تر می‌سازد.
تنظیم ترشح سبوم
شستشوی درست و استفاده از محصولات مناسب به کنترل ترشح سبوم کمک میکند. این کار باعث کاهش براقیت آزاردهنده و ایجاد ظاهری متعادل و سالم در پوست میشود.
جذب و اثرگذاری بهتر محصولات پوستی با پاکسازی صورت
وقتی سطح پوست عاری از آلودگی و سلول‌های مرده باشد، مواد فعال موجود در کرم‌ها و سرم‌ها بهتر جذب می‌شوند. این موضوع اثربخشی محصولات مراقبتی را چندین برابر میکند.
بهبود روند بازسازی پوست
ماساژ ملایم هنگام پاکسازی، جریان خون زیرپوستی را تحریک میکند. این افزایش گردش خون، اکسیژن و مواد مغذی بیشتری به سلول‌ها رسانده و روند بازسازی پوست را سرعت می‌بخشد.
افزایش شفافیت و درخشندگی پوست
با حذف لایه‌های کدر و آلودگی‌ها، رنگ پوست یکنواخت‌تر میشود و شفافیت و درخشندگی طبیعی آن برمی‌گردد. همین موضوع به ظاهر شاداب‌تر و جوان‌تر صورت کمک میکند.
پیشگیری از پیری زودرس
پاکسازی صورت به صورت منظم با از بین بردن آلودگی‌ها و رادیکال‌های آزاد، از تخریب کلاژن جلوگیری میکند. این کار روند پیری زودرس و ایجاد چین‌وچروک صورت را به تعویق می‌اندازد.
روش‌های پاکسازی پوست صورت
اگر به دنبال پاکسازی پوست خود هستید میتوانید از روش‌های خانگی و یا کلینیکی استفاده نمایید. پاکسازی در سالن های زیبایی و کلینیکها معمولا به صورت عمیقتر انجام میشود و هر ۴ الی ۶ هفته نیاز به انجام آن دارید ولی پاکسازی صورت خانگی باید روزانه و یا هفتگی صورت گیرد.
پاکسازی پوست در خانه
پاکسازی صورت خانگی شامل شستشو، لایه‌برداری ملایم، استفاده از ماسک و مرطوب‌کننده است و به حفظ سلامت و شفافیت پوست کمک میکند. انجام این مراحل به‌صورت منظم باعث جلوگیری از انسداد منافذ، جوشهای سرسیاه و خشکی پوست میشود.
استفاده از محصولات مناسب با نوع پوست و رعایت زمان و دفعات توصیه‌شده، از تحریک یا آسیب پوست جلوگیری میکند.
این روش خانگی ساده و مقرون‌به‌صرفه است و می‌تواند مکملی برای پاکسازی‌های حرفه‌ای در سالن یا کلینیک باشد.
پاکسازی تخصصی (کلینیکی)
بر اساس تشخیص کارشناس زیبایی یا متخصص پوست از این روش‌ها برای پاکسازی پوست صورت در سالنهای زیبایی و کلینیک‌های تخصصی پوست استفاده میشود.
- میکرودرم ابریژن: لایه‌برداری مکانیکی با کریستال‌های ریز برای رفع کدری و لکه‌های سطحی.
- هیدرودرمی یا آبرسانی عمیق: وارد کردن مواد مغذی و مرطوب‌کننده به لایه‌های پوست با دستگاه.
- پیلینگ شیمیایی ملایم: استفاده از اسیدهای آلفاهیدروکسی (AHA) یا بتاهیدروکسی (BHA) برای رفع لک و جوش.
- لیزرهای پاکسازی سطحی: جهت بهبود بافت پوست و کوچک‌کردن منافذ.
مراحل پاکسازی اصولی پوست در خانه
اگر حوصله و زمان لازم برای انجام فیشیال صورت در سالنهای زیبایی و کلینیکها را ندارید میتوانید پاکسازی صورت را در منزل انجام دهید. طریقه پاکسازی صورت خانگی به شرح زیر است:
۱) شستشوی دست‌ها قبل از لمس صورت
قبل از شروع پاکسازی پوست صورت در خانه، باید دست‌ها را به‌خوبی شست تا آلودگی‌ها و باکتری‌های روی دست وارد پوست نشوند. این مرحله ساده اما حیاتی، اولین قدم برای جلوگیری از جوش و عفونت‌های پوستی است.
۲) پاک کردن آرایش
آرایش و آلودگی‌های سطحی پوست باید قبل از شستشو با شوینده حذف شوند. میسلار واتر و پاک‌کننده‌های روغنی ذرات آرایش و چربی اضافی را به‌خوبی حل می‌کنند و پوست را برای مرحله بعدی آماده می‌کنند.
بیشتر بخوانید: پاک کردن آرایش صورت
۳) شستشوی صورت با شوینده ملایم
استفاده از شوینده مناسب با نوع پوست، آلودگی‌ها و چربی اضافی را بدون آسیب رساندن به سد دفاعی پوست از بین می‌برد. برای این کار بهتر است از یک ژل شستشوی صورت مناسب پوست خودتان که یا چرب است یا خشک بهره ببرید. در انتها با آب ولرم صورت خود را بشویید. آب ولرم مانع تحریک و خشکی پوست صورت میشود.
۴) اسکراب یا لایه برداری
لایه‌برداری پوست شامل حذف سلول‌های مرده از سطح پوست است که باعث میشود پوست نرم‌تر و شفاف‌تر شود. این فرآیند به بازسازی سلولی کمک کرده و از انسداد منافذ جلوگیری میکند، که خود موجب کاهش جوشهای سرسیاه و سرسفید میشود.
اسکراب صورت برای پوست‌های معمولی یک بار در هفته کافی است، اما پوست‌های حساس بهتر است کمتر و با محصولات ملایم‌تر لایه‌برداری شوند. پوست‌های چرب یا مستعد آکنه ممکن است با توصیه متخصص، دفعات بیشتری لایه‌برداری شوند.
روش‌های لایه‌برداری پوست صورت:
- اسکراب فیزیکی: شامل ذرات ریز یا کرم‌های دانه‌دار که با ماساژ ملایم روی پوست سلول‌های مرده را جدا می‌کنند.
- لایه‌برداری شیمیایی: استفاده از اسیدهای ملایم مثل AHA یا BHA که سلول‌های مرده را حل کرده و بدون سایش فیزیکی، پوست را لایه‌برداری می‌کنند.
۵) استفاده از ماسک پاکسازی صورت
ماسک‌ها بخش مهمی از پاکسازی و مراقبت از پوست هستند و با توجه به نوع پوست و نیاز آن انتخاب می‌شوند. استفاده صحیح از ماسک باعث تغذیه، آبرسانی، کنترل چربی و افزایش شفافیت پوست میشود.
ماسک پاکسازی صورت بر اساس نوع پوست و هدف شما برای استفاده از آن می‌تواند متفاوت باشد. روش استفاده این ماسک‌ها به این صورت است که مواد اولیه را با هم ترکیب کرده و اجازه دهید ۲۰ دقیقه روی پوست صورت شما بماند و سپس با آب ولرم آن را بشویید.
در ادامه مواد اولیه برخی از بهترین ماسک‌های صورت خانگی جهت پاکسازی را بر اساس نوع پوست به شما معرفی خواهیم کرد.
- ماسک آبرسان برای پوست خشک: عسل، آووکادو، ماست و ژل آلوئه‌ورا.
- ماسک روشن‌کننده برای پوست کدر یا دارای لک‌های سطحی: جو دو سر آسیاب شده، عسل، لیمو ترش.
- ماسک صورت برای پوست چرب و مستعد جوش: خاک رس، خاک سفید (Kaolin)، چای سبز.
نکته مهم: ماسک را بیشتر از زمان توصیه شده استفاده نکنید، برای پوست حساس ابتدا تست کوچکی جهت جلوگیری از حساسیت به مواد ماسک صورت انجام دهید و تنها هفته‌ای ۱ تا ۲ بار از ماسک صورت جهت پاکسازی پوست استفاده نمایید.
۶) تونر برای تعادل pH پوست
تونر به بازگرداندن سطح pH طبیعی پوست کمک میکند و منافذ را جمع میکند. همچنین، پوست را برای جذب بهتر محصولات بعدی مانند سرم و مرطوب‌کننده آماده می‌سازد.
۷) سرم یا آبرسان برای تقویت پوست
سرم‌ها حاوی مواد فعال و مغذی هستند که به عمق پوست نفوذ کرده و مشکلات خاصی مانند خشکی، لک یا چین‌وچروک را هدف می‌گیرند. آبرسان‌ها رطوبت پوست را تأمین کرده و سد دفاعی طبیعی آن را تقویت می‌کنند.
۸) مرطوب‌کننده برای حفظ سد دفاعی پوست
مرطوب‌کننده از تبخیر آب پوست جلوگیری میکند و باعث حفظ نرمی و لطافت آن میشود. حتی پوست‌های چرب نیز به مرطوب‌کننده نیاز دارند تا تولید سبوم به تعادل برسد.
مرطوب‌کننده‌های مدرن حاوی ترکیباتی مثل هیالورونیک اسید، گلیسیرین، عصاره گیاهی و مواد آنتی‌اکسیدان هستند که علاوه بر آبرسانی، پوست را تقویت کرده و آن را در برابر آسیب محیطی محافظت می‌کنند.
۹) ضدآفتاب (صبح‌ها)
استفاده روزانه از ضدآفتاب با SPF مناسب، پوست را در برابر اشعه‌های UVA و UVB محافظت میکند. این کار از پیری زودرس پوست، لکه‌های ناشی از آفتاب و آسیب DNA سلولی جلوگیری میکند.
نکات مهم در پاکسازی پوست در خانه
- از آب داغ برای شستشو استفاده نکنید؛ باعث خشکی و التهاب میشود.
- افراط در لایه‌برداری (بیش از ۲ بار در هفته) پوست را حساس و مستعد آکنه میکند.
- انتخاب شوینده باید بدون سولفات و صابون‌های قلیایی باشد.
- برای پوست‌های حساس بهتر است از محصولات بدون عطر و الکل استفاده شود.
- در صورت وجود بیماری پوستی مانند اگزما یا پسوریازیس، پاکسازی پوست صورت باید تحت نظر پزشک انجام شود.
مراحل پاکسازی (فیشیال) صورت در سالنهای زیبایی و کلینیکها
پاکسازی صورت یا فیشیال، یک روش تخصصی است که توسط کارشناسان زیبایی یا متخصصان پوست در سالن‌ها انجام میشود و هدف آن تمیز کردن عمقی پوست، حذف سلول‌های مرده، جوش‌ها و آلودگی‌ها و تقویت شادابی و سلامت پوست است.
۱) مشاوره و بررسی نوع پوست
نخستین مرحله فیشیال صورت، مشورت با کارشناس یا متخصص پوست است. کارشناس در این مرحله نوع پوست شما را تشخیص داده و با بررسی وضعیت پوست صورت و پرسیدن سوالات خاصی جهت اطلاع کامل از
۲) شستشوی صورت
در این مرحله با استفاده از پاک‌کننده‌های ملایم و سپس شوینده‌های مناسب اقدام به پاکسازی پوست شما از هرگونه چربی و آلودگی می‌کنند.
۳) بخاردهی صورت
بخار ملایم منافذ پوست را باز میکند و باعث نرم شدن چربی و سلول‌های مرده میشود. این مرحله به تسهیل استخراج جوش‌ها و سرسیاه‌ها کمک میکند.
۴) لایه‌برداری
استفاده از اسکراب ملایم یا لایه‌بردار شیمیایی باعث حذف سلول‌های مرده و افزایش بازسازی پوست میشود. لایه‌برداری در فیشیال تخصصی با دقت انجام میشود تا از تحریک یا آسیب پوست جلوگیری شود.
۵) استخراج جوش‌ها
منافذ باز شده به آرامی تمیز می‌شوند تا جوش‌ها خارج شوند. این کار فقط توسط افراد متخصص انجام میشود تا از التهاب و جای زخم جلوگیری شود.
۶) ماساژ صورت
ماساژ ملایم با استفاده از روغن‌ها یا کرم‌های مخصوص باعث افزایش گردش خون و اکسیژن‌رسانی به پوست میشود و به تسکین عضلات و کاهش تنش صورت کمک میکند.
۷) قرار دادن ماسک صورت مناسب
ماسک مناسب با نوع پوست (آبرسان، تسکین‌دهنده، روشن‌کننده یا کنترل چربی) روی پوست قرار می‌گیرد. این مرحله باعث تغذیه عمیق، آرامش پوست و افزایش شفافیت آن میشود.
۸) تونر و مرطوب‌کننده
پس از ماسک، پوست با تونر تنظیم pH میشود و با مرطوب‌کننده یا سرم مناسب آبرسانی می‌گردد. این مرحله باعث حفظ رطوبت و سد دفاعی پوست میشود.
۹) ضدآفتاب (در فیشیال روزانه)
اگر فیشیال در طول روز انجام شود، استفاده از ضدآفتاب ضروری است تا پوست تازه پاکسازی شده در برابر اشعه UV محافظت شود.
نکات مهم در فیشیال سالن
- انجام فیشیال توسط افراد متخصص و آموزش دیده بسیار مهم است تا از آسیب و التهاب پوست جلوگیری شود.
- فیشیال معمولاً هر ۳ تا ۴ هفته یکبار توصیه میشود.
- پس از فیشیال، پوست ممکن است حساس‌تر شود، بنابراین استفاده از مرطوب‌کننده و ضدآفتاب ضروری است.
عوارض پاکسازی پوست صورت
پاکسازی پوست صورت، اگرچه یکی از مراحل ضروری در روتین مراقبت از پوست است، اما در صورت عدم انجام صحیح یا استفاده از روش‌های نامناسب، می‌تواند منجر به عوارضی شود. در ادامه به بررسی این عوارض و راه‌های پیشگیری از آن‌ها می‌پردازیم:
خشکی و تحریک پوست
استفاده از محصولات پاکسازی حاوی الکل یا لایه‌برداری بیش از حد می‌تواند موجب خشکی، کشیدگی و تحریک پوست شود. این وضعیت به‌ویژه برای پوست‌های خشک و حساس مشکل‌ساز است. برای پیشگیری، انتخاب محصولات مناسب با نوع پوست و استفاده از مرطوب‌کننده‌های مناسب توصیه میشود.
التهاب و قرمزی پوست
پاکسازی‌های عمیق یا استفاده از دستگاه‌های لایه‌برداری ممکن است باعث التهاب، قرمزی و تورم پوست شود. این علائم معمولاً موقتی هستند و با مراقبت‌های مناسب بهبود می‌یابند. در صورت ادامه‌دار بودن این علائم، مشاوره با متخصص پوست ضروری است.
افزایش ترشح چربی
در برخی موارد، پاکسازی بیش از حد یا استفاده از محصولات نامناسب می‌تواند باعث تحریک غدد چربی و افزایش ترشح سبوم شود. این وضعیت ممکن است منجر به بروز جوش و آکنه گردد. برای جلوگیری از این مشکل، استفاده از محصولات متعادل‌کننده چربی پوست توصیه میشود.
جوش و آکنه پس از پاکسازی
در صورت عدم رعایت بهداشت در حین پاکسازی یا استفاده از ابزارهای غیر استریل، باکتری‌ها می‌توانند وارد پوست شده و باعث بروز جوش و آکنه شوند. استفاده از ابزارهای تمیز و ضدعفونی‌شده و رعایت بهداشت در حین فرآیند پاکسازی از بروز این مشکل جلوگیری میکند.
آسیب به لایه‌های سطحی پوست
استفاده نادرست از دستگاه‌های لایه‌برداری یا فشار زیاد در حین پاکسازی می‌تواند به لایه‌های سطحی پوست آسیب رسانده و منجر به زخم یا خونریزی شود. برای پیشگیری، استفاده از دستگاه‌های مناسب و تحت نظر متخصص توصیه میشود.
تغییر رنگ پوست و لک
در برخی موارد، پاکسازی‌های نادرست یا استفاده از محصولات نامناسب می‌تواند باعث تغییر رنگ پوست یا بروز لک‌های پوستی شود. برای جلوگیری از این عوارض، استفاده از محصولات روشن‌کننده و محافظت از پوست در برابر آفتاب ضروری است.
حساسیت و آلرژی
برخی افراد ممکن است به مواد موجود در محصولات پاکسازی حساسیت نشان دهند که می‌تواند منجر به خارش، قرمزی و تورم شود. انجام تست حساسیت قبل از استفاده از محصولات جدید می‌تواند از بروز این مشکلات جلوگیری کند.
عفونت‌های پوستی
در صورت استفاده از ابزارهای غیر استریل یا عدم رعایت بهداشت، امکان ورود باکتری‌ها به پوست و بروز عفونت وجود دارد. استفاده از ابزارهای تمیز و ضدعفونی‌شده و رعایت بهداشت در حین فرآیند پاکسازی از بروز این مشکل جلوگیری میکند.
تشدید مشکلات پوستی موجود
افرادی که دارای مشکلات پوستی مانند روزاسه، اگزما یا پسوریازیس هستند، ممکن است با انجام پاکسازی‌های نادرست، وضعیت پوستشان بدتر شود. برای این افراد، مشاوره با متخصص پوست قبل از انجام پاکسازی ضروری است.
چه کسانی باید به پزشک مراجعه کنند؟
اگر فرد دچار جوشهای چرکی، آکنه‌های مقاوم، لک‌های عمیق یا بیماری‌های پوستی باشد، پاکسازی خانگی کافی نیست و نیاز به درمان تخصصی توسط پزشک دارد.
تفاوت فیشیال و پاکسازی صورت چیست؟
پاکسازی ساده صورت که معمولا در خانه انجام میشود ترکیبی از شستشو، لایه برداری سطحی و آبرسانی پوست به وسیله ماسک صورت و مرطوب‌کننده است. اما فیشیال صورت که در سالنهای زیبایی و کلینیکها انجام می‌گیرد شامل استفاده از دستگاه‌های پیشرفته و متدهای به‌روز دنیا است که پاکسازی صورت را به صورت عمیق و زیر نظر یک کارشناس انجام می‌دهد.
پاکسازی پوست چرب و خشک چه تفاوتی با هم دارند؟
پاکسازی پوست چرب بیشتر برای کنترل چربی اضافی، جلوگیری از جوش و باز کردن منافذ انجام میشود و معمولاً با ژل شستشو، تونرهای کنترل‌کننده چربی و ماسک‌های خاک رس یا زغال همراه است. در مقابل، پاکسازی پوست خشک با هدف حفظ رطوبت و جلوگیری از پوسته‌پوسته شدن انجام میشود و شامل شوینده‌های ملایم، تونرهای آبرسان و ماسک‌های مرطوب‌کننده است.
سوالات متداول
پاکسازی باعث از بین رفتن جوشهای زیرپوستی میشود؟
پاکسازی سطحی کمک به پیشگیری و کاهش جوشهای سرسیاه و سفید میکند، اما جوشهای زیرپوستی عمیقتر نیاز به درمان تخصصی دارند.
پاکسازی صورت برای بارداری ضرر دارد؟
پاکسازی ملایم خانگی یا فیشیال غیرتهاجمی معمولاً بیخطر است، اما بهتر است قبل از استفاده از محصولات حاوی اسید یا دارو با پزشک مشورت شود.
هر چند وقت یکبار پاکسازی پوست را انجام دهیم؟
برای فیشیال صورت در کلینیکها و سالنهای زیبایی ۴ هفته یکبار اقدام کنید و پاکسازی صورت در خانه را میتوانید روزانه و یا هفتگی انجام دهید.
جمع‌بندی
پاکسازی صورت، فراتر از یک اقدام زیبایی، یک ضرورت برای سلامت پوست محسوب میشود. انجام روزانه آن با محصولات مناسب، هفتگی با لایه‌بردارهای ملایم و دوره‌ای در کلینیک، می‌تواند پوستی شاداب، روشن و سالم برای شما به ارمغان بیاورد. رعایت اصول صحیح و پرهیز از افراط، کلید اصلی بهره‌مندی از فواید این فرآیند است.
منابع: