موخوره مشکلی است که امکان بروز آن برای همه افراد با هر نژاد، سن یا جنسیت در هر زمانی وجود دارد. با اینکه تار مو معمولا ساختاری محکم دارد اما مستعد آسیب ناشی از فرسایش و پوسیدگی است. این آسیب، اغلب در انتهای تار مو که قدیمی‌ترین و شکننده‌ترین بخش آن است، ظاهر می‌شود.
موخوره عموما نشانه این است که مو ضعیف و دچار آسیب شده و به رسیدگی نیاز دارد. موخوره می‌تواند باعث شکستگی تارهای مو شود و از بلندشدن آن‌ها جلوگیری کند. خوشبختانه راهکارهایی برای از بین بردن موخوره و مراقبت از موها جهت عدم ایجاد موخوره وجود دارد.
برای کسب اطلاعات بیشتر درباره موخوره و روش‌های درمان و پیشگیری از آن تا انتهای مقاله با ما همراه باشید.
موخوره چیست؟
آسیب دیدن تار مو باعث تضعیف ساختار آن می‌شود و آن را مستعد شکستگی و موخوره می‌کند. در نتیجه مو ظاهری ناسالم به خود می‌گیرد و وزدار می‌شود. موخوره یا تریکوپتیلوزیس (Trichoptilosis) زمانی بروز می‌کند که انتهای ساقه مو دو یا چند شاخه شود. هرگونه آسیب در لایه خارجی مو باعث می‌شود ساقه مو نتواند استرس مکانیکی را تحمل کند و به راحتی بشکند. در صورت ادامه یافتن آسیب و عدم درمان آن، موها نازک و کم پشت خواهند شد.
دلایل بروز موخوره
موخوره در اثر تغییر در ساختار ساقه مو ایجاد می‌شود که عمدتاً ناشی از روش‌های نادرست مراقبت از مو یا دلایل ژنتیکی، تغذیه‌ای و محیطی است.
روش‌های نادرست مراقبت از مو
برخی اشتباهات و عدم مراقبت صحیح از مو می‌تواند باعث بروز موخوره شود؛ از جمله:
- استفاده مکرر از سشوار، برس‌های حرارتی یا اتوی مو با دمای بالا
- عدم استفاده از محصولات نرم‌کننده مانند ماسک مو
- استفاده از محصولات مراقبت از موی حاوی ترکیبات سیلیکونی، مانند دایمتیکون
- تماس موها با موادشیمیایی قوی و خشن مثل مواد شیمیایی درون آب استخر
- استفاده از رنگ مو و صاف یا فرکردن موها با استفاده از مواد شیمیایی
- مالیدن شامپو به موها در طول شست‌وشو (شست‌وشوی مو به حالت رفت و برگشتی، به جای ماساژ پوست سر)
- مالش موها با حوله برای خشک‌کردن آن‌ها
- شانه‌کردن موهای خیس با برس یا شانه‌های دندانه‌ریز
- استفاده از فرآورده‌های حالت‌دهنده مو با ماندگاری بالا
- بستن محکم موها به صورت گوجه‌ای، دم اسبی یا بافتن محکم موها
- شانه‌کردن بیش از حد موها
دلایل ژنتیکی، تغذیه‌ای و محیطی
علاوه بر عدم مراقبت صحیح، موخوره می‌تواند به دلایل ژنتیکی، تغذیه‌ای یا محیطی بروز کند.
- کمبود مواد معدنی: کمبود بعضی مواد معدنی مثل زینک، منیزیم و آهن می‌تواند باعث رشد موهای ضعیف و در ادامه، آسیب‌دیدن تار مو شود.
- اختلالات ژنتیکی: بعضی اختلالات ژنتیکی باعث تولید ساقه موی معیوب از بدو تولید و شکننده‌شدن موها می‌شود.
- کمبود پروتئین و تغذیه نامناسب: پروتئین واحد سازنده اصلی ساقه مو است و کمبود آن منجر به شکستگی مو و موخوره می‌شود.
- قرارگرفتن در معرض آلودگی و نور خورشید برای مدت طولانی: آلودگی محیطی، حرارت و پرتوهای فرابنفش از دلایل شکنندگی تارهای مو هستند.
انواع موخوره
موخوره به معنی چندشاخه‌شدن انتهای تارهای مو است که می‌تواند به اشکال مختلفی بروز کند. تفاوت ظاهری انواع مختلف موخوره ناشی از دلایل متفاوت بروز آن‌هاست. تشخیص نوع موخوره برای یافتن دلیل ایجاد و پیشگیری از بروز مجدد آن بسیار کمک‌کننده است.
به طور کلی چهار نوع شایع موخوره وجود دارد که در ادامه آن‌ها را بررسی خواهیم کرد:
- موخوره دو شاخه
- موخوره جزئی
- موخوره درختی
- موخوره چنگالی
موخوره دو شاخه
شایع‌ترین نوع موخوره که تشخیص بسیار آسانی دارد، موخوره دو شاخه است. این نوع موخوره زمانی ایجاد می‌شود که انتهای تار مو دو شاخه شود و شکلی شبیه حرف Y ایجاد کند. علت بروز موخوره دو شاخه، فرسودگی یا آسیب لایه خارجی مو (کوتیکول) در اثر سایش ناشی از حالت‌دادن یا شانه‌زدن بیش از حد موها است.
موخوره جزئی
این نوع موخوره شبیه موخوره دو شاخه است اما در مقیاس کوچک‌تری ایجاد می‌شود. خوشبختانه، موخوره جزئی جدی نیست و معمولا در اثر خشکی و آسیب جزئی مو به وجود می‌آید. شما می‌توانید با کمی مراقبت از مو و محدود کردن مواجهه با دمای بالا از بیشتر شدن آسیب و بدتر شدن ظاهر آن جلوگیری کنید.
موخوره درختی
اگر انتهای تارهای موی شما در نقاط مختلفی چند شاخه شده باشد و ظاهری شبیه به شاخه‌های یک درخت به خود گرفته باشد، دچار موخوره درختی شده‌اید. این نوع موخوره نشانه آسیب‌دیدگی عمقی مو است و برای رفع آن انتهای مو باید کوتاه شود.
موخوره چنگالی
در این نوع موخوره انتهای مو سه شاخه می‌شود و شکلی شبیه به چنگال به خود می‌گیرد. وجود موخوره چنگالی نشانه خشکی و آبرسانی ناکافی به تارهای مو است.
تشخیص و درمان موخوره
برای تشخیص نوع موخوره، موهایتان را در نور مناسب با استفاده از یک آینه به دقت نگاه کنید. موخوره معمولا در انتهای مو ایجاد می‌شود اما ممکن است در سایر نواحی تار مو هم دیده شود. فارغ از نوع موخوره‌ای که ایجاد شده است، بروز آن نشانه آسیب به موها است و باید به آن رسیدگی شود.
با اینکه فرآورده‌های بسیاری در بازار وجود دارند که مدعی درمان موخوره هستند، اما شواهد نشان می‌دهد استفاده از آن‌ها کمک زیادی به رفع این مشکل نمی‌کند. حقیقت این است که درمانی برای موخوره وجود ندارد؛ تنها راه ازبین‌بردن موخوره، کوتاه‌کردن انتهای موها است. با این کار شما می‌توانید از پیشرفت موخوره به نواحی بالاتر و آسیب بیشتر تار مو جلوگیری کنید.
پیشگیری از موخوره
همان‌طور که گفته شد، برای رفع موخوره، چاره‌ای به جز کوتاه‌کردن موها وجود ندارد؛ اما برای پیشگیری از موخوره، کارهای مؤثری قابل انجام است. از جمله:
روش شانه‌کردن موهایتان را تغییر دهید
از شانه یا برس مناسب برای شانه‌کردن موهایتان استفاده کنید. شانه‌های کربنی دندانه‌درشت و برس‌های دارای بالشتک و موهای نرم و انعطاف‌پذیر بهترین انتخاب هستند.
ابتدا با استفاده از برس به آرامی گره‌های انتهای مو را باز کنید و سپس با احتیاط به سمت بالا پیش بروید. همچنین پیش از استفاده از ابزارهای حرارتی مانند اتوی صاف‌کننده مو، موهایتان را شانه و از یک محصول محافظ حرارتی استفاده کنید. بهتر است شانه‌کردن موهای خیس را نیز با شانه‌های دندانه‌درشت انجام دهید.
اگر از شانه چوبی استفاده می‌کنید، مطمئن شوید سطح صیقلی و کاملاً بدون اصطکاکی داشته باشد.
از شستن روزانه موها بپرهیزید
اگر پوست سر و موهای خشکی دارید، از شستن هر روزه موها اجتناب کنید؛ زیرا شست‌وشوی زیاد، چربی‌های طبیعی و ضروری پوست سر که موها را مرطوب نگه می‌دارد، را از بین می‌برد. بهتر است اگر پوست سر شما چرب نیست، هر دو یا سه روز یکبار موهایتان را بشویید تا از خشک‌شدن آن جلوگیری کنید.
از مالیدن شامپو به موهایتان اجتناب کنید
شامپو را به فقط پوست سرتان بزنید و به خوبی ماساژ دهید. کف حاصل از شست‌وشوی پوست سر را به آرامی و در یک جهت به سمت انتهای تارهای مو بکشید.
نرم‌کننده یا ماسک مو را ابتدا به نوک موهایتان بزنید
نرم‌کننده را ابتدا به نوک موهایتان بزنید و اجازه دهید چند دقیقه باقی بماند تا به خوبی جذب شود. پس از آن قسمت‌های بالاتر ساقه مو را نیز به نرم‌کننده آغشته کنید. دقت کنید این محصول کاملا فاقد سیلیکون باشد.
موهایتان را به خوبی بشویید
موهایتان را به‌طور کامل و درست بشویید و شامپو و نرم‌کننده را به خوبی آبکشی کنید تا کاملاً پاک شود. همچنین از ابزارهای حرارتی حالت‌دهنده مو تنها روی موهای تمیز استفاده کنید. پیش از حالت‌دهی مو، مصرف فرآورده‌های محافظ حرارتی مو را فراموش نکنید.
هنگام خشک‌کردن موهایتان با حوله احتیاط کنید
اگر شرایط یا فرصت کافی برای اینکه اجازه دهید موها به طور طبیعی خشک شوند، ندارید، و ناچار به استفاده از حوله هستید، برای اجتناب از آسیب به موهایتان در اثر سایش با سطح زبر، حوله را چند مرتبه به آرامی روی موها قرار داده و بردارید و از مالیدن موها با آن بپرهیزید.
برای خشک‌کردن انتهای موها از حرارت استفاده نکنید
انتهای مو بیشتر از سایر قسمت‌ها در معرض عوامل محیطی قرار داشته و شکننده‌ترین قسمت آن است؛ بنابراین نباید از ابزارهای حرارتی مانند سشوار در این نواحی استفاده کنید. هیچ‌گاه انتهای تارهای مو را در معرض حرارت قرار ندهید.
موهایتان را در فواصل منظم کوتاه کنید
کوتاه‌کردن منظم موها برای سالم نگه‌داشتن مو و ازبین‌بردن موخوره اهمیت زیادی دارد. به همین دلیل بهتر است هر ۶ تا ۸ هفته اندکی از انتهای موها کوتاه شود.
از روبالشی ساتن استفاده کنید
روبالشی نخی اصطکاک زیادی با مو ایجاد می‌کند و می‌تواند باعث موخوره و شکستن تارهای مو شود. روبالشتی ساتن یا ابریشم برای موها مناسب‌تر است.
در استفاده از محصولات ترمیم‌کننده مو محتاط باشید
فرآورده‌هایی با ادعای درمان موخوره در بازار وجود دارند! اما چنین کاری عملاً غیر ممکن است. هنگامی که رشته‌های تشکیل‌دهنده هر تار مو از یکدیگر جدا شوند، هیچ محصولی نمی‌تواند آن‌ها را مجددا به هم متصل کند. در حقیقت محصولاتی که ادعای درمان موخوره دارند، فقط سطح انتهای تارهای مو را می‌پوشانند تا موخوره را پنهان کنند، اما آسیب‌دیدگی مو همچنان وجود دارد و درمان نشده است.
شما می‌توانید از این محصولات به صورت موقتی تا زمانی که انتهای مو را کوتاه می‌کنید، استفاده نمایید؛ اما مصرف طولانی مدت آن‌ها باعث خشک‌شدن شدید مو و تشدید آسیب آن می‌شود.
به صورت منظم از نرم‌کننده عمقی استفاده کنید
اگر استفاده از نرم‌کننده معمولی کافی نبود، می‌توانید یک یا دو بار در ماه از نرم‌کننده عمیق استفاده کنید. یکی از بهترین نرم‌کننده‌های عمیق مو روغن نارگیل است که ساختار شیمیایی مناسبی برای جذب به لایه‌های عمقی مو دارد.
رژیم غذایی متعادلی را در پیش بگیرید
اگر مقادیر توصیه‌شده از ویتامین‌ها و پروتئین در رژیم غذایی شما وجود داشته باشد، بدن شما موهای سالمی تولید خواهد کرد. چربی‌های سالم مانند اسیدهای چرب امگا- ۳ نیز می‌توانند موهایتان را سالم و درخشان نگه دارند.
مصرف ویتامین E هم می‌تواند مفید باشد. البته از آنجا که این ویتامین در بسیاری غذاها از جمله انواع آجیل، آووکادو، روغن‌های گیاهی، برخی ماهی‌ها، سبزیجات برگ‌دار و بسیاری از مواد غذایی معمول وجود دارد و نیز مقادیر مازاد آن از بدن دفع نمی‌شود، توصیه اکید این است که خودسرانه مکمل ویتامین E مصرف نکنید.
برای محافظت از موهایتان از روغن‌ها استفاده کنید
از روغن‌های مغذی مانند روغن بادام، روغن آرگان، روغن کرچک، روغن جوجوبا یا روغن زیتون فرابکر روی نواحی پایینی تارهای موی خود استفاده کنید. این روغن‌ها می‌توانند با روان‌کردن ساقه موها و تغذیه و رطوبت‌رسانی به انتهای مو، از چندشاخه‌شدن آن جلوگیری کنند.
می‌توانید دو بار در هفته از این روغن‌ها استفاده کنید. اجازه دهید روغن در طول شب روی موهایتان باقی بماند و صبح آن را بشویید. روغن را از وسط به سمت انتهای تارهای مو بزنید. استفاده از روغن نزدیک پوست سر توصیه نمی‌شود زیرا می‌تواند باعث تجمع مواد زائد یا آسیب ریشه مو شود.
از رعایت روتین مراقبت از مو غافل نشوید
استفاده از شامپوی ملایم، ماسک مو یا نرم‌کننده داخل حمام، کرم مو و اسپری آبرسان مو (نه اسپری حالت‌دهنده و خشک‌کننده) موجب پاکیزگی، تغذیه و رطوبت‌رسانی منظم مو و سلامت آن می‌شود.
ترکیبات مفید برای مراقبت از مو در برابر موخوره
ماسک‌های مویی که اثر نرم‌کنندگی عمیق دارند می‌توانند به بازگرداندن رطوبت به تارهای مو و تقویت آن‌ها کمک کنند. این ماسک‌ها برای پوشاندن موخوره و بهبود ظاهر کلی موها بسیار مفید هستند. ترکیباتی مانند روغن آرگان و شی باتر در ماسک‌های مو در پیشگیری از بروز موخوره تأثیر خوبی دارند.
کرم‌های مو بدون نیاز به آبکشی هم می‌توانند به پنهان‌کردن موخوره کمک کنند. این محصولات روی موهای تمیز و خشک یا تر استفاده می‌شوند. شما می‌توانید این محصولات را از داروخانه‌ها یا فروشگاه‌های محصولات آرایشی و بهداشتی تهیه کنید یا خودتان در خانه بسازید. در هر صورت بهتر است برای انتخاب محصول مراقبت از مو، به دنبال ترکیباتی باشید که به تغذیه و آبرسانی موهایتان کمک کنند؛ مانند:
روغن بادام شیرین
روغن بادام شیرین آبرسان است و باعث سنگینی تارهای مو نمی‌شود. این روغن به عنوان نرم‌کننده در محصولات بدون نیاز به آبکشی نیز کاربرد دارد.
دکسپانتنول
دکسپانتنول پیش‌ساز پانتوتنیک اسید (ویتامین B5) است و به محض تماس با بافت، تبدیل به ویتامین B5 می‌شود. این ترکیب به تقویت تارهای مو، حفظ رطوبت و بهبود بافت موهای آسیب‌دیده کمک می‌کند. دکسپانتنول به عنوان ترکیبی بسیار مؤثر در بسیاری از ماسک‌ها و کرم‌های مو به کار می‌رود.
روغن آرگان
روغن آرگان تارهای مو را از درون مرطوب می‌کند و باعث درخشندگی مو می‌شود. وجود این روغن در محصولات مراقبت از مو بسیار مفید است.
همچنین می‌توانید برای بهبود موخوره، چند قطره از آن را روی موهای مرطوب یا خشک بریزید و با استفاده از شانه روی همه قسمت‌های مو پخش کنید. البته یافتن روغن آرگان خالص (فاقد سیلیکون یا روغن‌های معدنی) بسیار دشوار و هزینه‌بر است. پیشنهاد می‌شود از محصولات مراقبت از موی معتبری مانند کرم موهایی که این روغن را در ترکیبات خود دارند، استفاده نمایید.
اسانس‌های روغنی
برخی اسانس‌های روغنی مانند اسطوخدوس، رزماری و نعناع فلفلی برای بهبود وضعیت انتهای تارهای مو توصیه می‌شوند. این اسانس‌ها به مرطوب‌کردن و تغذیه موها کمک می‌کنند. بهتر است پیش از استفاده، آن‌ها را با مقداری روغن نارگیل رقیق کنید.
ماسک موی خانگی برای موخوره
همان‌طور که گفته شد، موخوره زمانی ایجاد می‌شود که تارهای مو خشک و شکننده شوند. عوامل بسیاری مانند شرایط آب‌وهوایی نامناسب و روش‌های نادرست مراقبت از مو باعث بروز موخوره می‌شوند. شما می‌توانید با استفاده از ترکیباتی که معمولا در خانه در دسترس است ماسک موی خانگی برای پیشگیری از موخوره بسازید.
ماسک موی زرده تخم مرغ و ماست
زرده تخم مرغ منبع غنی از بسیاری مواد معدنی و ویتامین‌هایی مانند ویتامین A، ویتامین E و ویتامین‌های گروه B است که باعث سلامت، نرمی و افزایش حجم موها می‌شود. ماست هم به عنوان نرم‌کننده عمیق موها عمل می‌کند. این دو ماده در کنار هم می‌توانند به کنترل موخوره کمک کنند.
مواد لازم:
- ۲ عدد زرده تخم مرغ
- ۲ قاشق غذاخوری ماست ساده
روش تهیه و مصرف:
- ماست و زرده تخم مرغ را به خوبی با هم مخلوط کنید و روی موها و پوست سرتان بمالید.
- اجازه دهید ۱۵ دقیقه باقی بماند.
- پس از آن با آب سرد بشویید و شامپو کنید.
ماسک موی موز و آووکادو
این ماسک یکی از موثرترین ماسک‌های مو برای موخوره است که برای ترمیم موهای آسیب دیده به کار می‌رود. این دو ماده در کنار هم موها را سرشار از مواد مغذی می‌کنند و درخشندگی و نرمی را به تارهای مو بازمی‌گردانند. موز و آووکادو حاوی ویتامین‌ها و مواد معدنی متعددی هستند که باعث رشد بهتر موها می‌شوند. آووکادو حاوی اسید چرب فراوانی است و به عنوان یک نرم‌کننده طبیعی کاربرد دارد.
مواد لازم:
- نصف یک عدد آووکادو
- نصف یک عدد موز
روش تهیه و مصرف:
- آووکادو و موز را له کنید و با هم مخلوط کنید تا به شکل خمیر در بیاید.
- سپس آن را به موها بمالید
- اجازه دهید ۱۵ تا ۲۰ دقیقه باقی بماند.
- پس از آن با آب گرم بشویید و شامپو کنید.
ماسک موی روغن نارگیل و روغن زیتون
روغن نارگیل حاوی اسیدهای چرب فراوانی است که می‌تواند باعث ترمیم موهای آسیب‌دیده و کاهش موخوره شوند. روغن زیتون و روغن نارگیل در کنار هم با حفظ رطوبت موها و تغذیه آن‌ها، باعث تقویت تارهای مو می‌شوند.
مواد لازم:
- ۲ قاشق غذاخوری روغن نارگیل
- ۱ قاشق غذاخوری روغن زیتون
روش تهیه و مصرف:
- روغن‌ها را به خوبی با هم مخلوط کنید.
- مخلوط را روی موهای خشک و شکننده به ویژه در انتهای موها بمالید
- ترجیحاً روغن زیتون را به پوست سر خود نزنید.
- سپس موها را جمع کنید و با کلاه حمام بپوشانید.
- پس از ۳۰ دقیقه با آب ولرم بشویید و شامپو کنید.
شامپوهای مخصوص موخوره چه فوایدی دارند؟
بهترین شامپوهای مخصوص موخوره حاوی ترکیباتی هستند که باعث مرطوب‌کردن و تغذیه تارهای مو و تقویت آن می‌شوند. اغلب این شامپوها حاوی پروتئین‌ها و اسیدهای آمینه‌ای هستند که به ترمیم و بازسازی تارهای آسیب‌دیده مو کمک می‌کنند. این شامپوها باعث پوشاندن موقتی موخوره می‌شوند و می‌توانند از بدترشدن آن جلوگیری کنند. بعضی از این شامپوها نیز حاوی آنتی‌اکسیدان‌ها و فیلترهای فرابنفش هستند که به محفافظت از موها در برابر عوامل محیطی و پیشگیری از شکستگی بیشتر موها کمک می‌کنند.
مجدداً توصیه می‌شود توجه کنید محصول ترمیم موی شما حاوی سیلیکون نباشد، زیرا این ماده در بلندمدت آسیب‌های بسیار شدیدتری برای مو ایجاد خواهد کرد.
بهترین شامپو مناسب موخوره را چگونه انتخاب کنیم؟
- به دنبال شامپویی باشید که حاوی ترکیبات مرطوب‌کننده مانند روغن‌های طبیعی، گلیسرین و شی باتر باشد. این ترکیبات به آبرسانی موها، پیشگیری از خشکی موها و در نتیجه ممانعت از ایجاد موخوره کمک می‌کنند.
- شامپویی انتخاب کنید که سرشار از پروتئین باشد چون می‌تواند تارهای مو را تقویت و آسیب (از جمله موخوره) را ترمیم کند.
- از شامپوهای حاوی سولفات اجتناب کنید چون می‌توانند چربی طبیعی موها را از بین ببرند و باعث آسیب و خشکی موها شوند.
- از فرآورده‌های حاوی سیلیکون استفاده نکنید چون این ترکیبات می‌توانند لایه‌ای روی ساقه مو ایجاد کنند که مانع آبرسانی و نفوذ ترکیبات ترمیم‌کننده به تار مو می‌شود.
اگر موخوره را کوتاه نکنیم چه اتفاقی می‌افتد؟
هر تار مو از چندین رشته موازی تشکیل شده است که هنگام تشکیل تار مو درون فولیکول، به هم پیوسته‌اند. موخوره یعنی ازهم‌گسستگی این رشته‌ها در اثر خشکی و سایر آسیب‌ها؛ و از آنجایی که تار مو زنده نیست و توانایی خودترمیمی ندارد، موخوره ترمیم نمی‌شود. استفاده از هیچ نرم‌کننده و هیچ روش مراقبت از مویی نیز انتهای چندشاخه‌شده موها را به صورت معجزه‌آسا دوباره به هم متصل نخواهد کرد.
پس هرچه کوتاه‌کردن موهای دچار موخوره را به تاخیر بیندازید، موخوره پیشرفت می‌کند و تا قسمت‌های بالاتر مو پیش می‌رود؛ در نهایت جلوی رشد موها را می‌گیرد.
جمع‌بندی
به طور کلی، موخوره می‌تواند ظاهر موها را تحت تاثیر قرار دهد و در صورت عدم رسیدگی، به مرور زمان باعث آسیب بیشتر مو شود. بهترین راه مقابله با موخوره پیشگیری از بروز آن است. مراقبت صحیح از مو و استفاده از سایر راهکارهای پیشگیرانه‌ای که در مقاله به آن‌ها اشاره شد، می‌تواند از تضعیف ساختار مو و ایجاد موخوره جلوگیری کند.
