حتما تا به حال درباره ویژگی التیام‌بخش روغن کالاندولا در درمان زخم‌ها و سوختگی‌ها شنیده‌اید اما آیا می‌دانستید می‌توانید از این درمان سنتی برای بهبود ترک‌های پوستی و پیشگیری یا از بین بردن سوختگی پای نوزاد و بثورات پوشک هم استفاده کنید؟ برای اینکه بتوانید بیشترین بهره‌وری را از این گیاه پرکاربرد داشته باشید، فهرستی از مهم‌ترین فواید آن برای پوست را در این مقاله گردآوری کرده‌ایم.
کالاندولا چیست؟
کالاندولا در حقیقت نوعی گل همیشه بهار با نام علمی Calendula officinalis است. این گیاه به دلیل داشتن گل‌های زیبا با رنگ‌های درخشان، رویش آسان و فواید بسیار برای پوست، طرفداران زیادی دارد. گلبرگ‌های کالاندولا دارای اثرات ضد التهابی، ضد باکتریایی و ضد عفونی‌کنندگی هستند و می‌توانند به روش‌های مختلفی به پوست کمک کنند.
روغن کالاندولا با دم کردن گل‌های گیاه در روغن‌های حامل مانند روغن زیتون یا روغن نارگیل تولید می‌شود. از این روغن می‌توان به تنهایی یا به عنوان ماده اولیه در ساخت پمادها، بالم‌ها، کرم‌ها یا لوسیون‌ها استفاده کرد.
اثربخشی کالاندولا چگونه است؟
به نظر می‌رسد مواد شیمیایی موجود در این گیاه از جمله فلاونوئیدها می‌توانند به رشد بافت جدید پوست و کاهش تورم کمک کنند. از گلبرگ‌های خشک شده کالاندولا نیز برای اهداف دارویی استفاده می‌شود. همچنین گل کالاندولا در بهبود زخم‌ها، بثورات پوستی، عفونت‌ها، التهاب و بسیاری بیماری‌های دیگر کاربرد دارد.
برای برخی از فواید این گیاه شواهد علمی وجود دارد اما بعضی از آن‌ها به صورت تجربی ثابت شده‌اند و مطالعات بالینی بیشتری برای اثبات آن‌ها نیاز است.
فواید کالاندولا برای پوست
بسیاری از فواید قدرتمند کالاندولا برای پوست در مطالعات بالینی به اثبات رسیده است از جمله:
- تسکین پوست و نرم کردن آن
- پیشگیری از بروز بثورات پوستی
- بازسازی پوست با کمک به جوان‌سازی سلول‌ها
- کاهش التهاب
- افزایش سرعت بهبود سوختگی، کبودی و بریدگی
- پیشگیری از خشکی پوست و چین و چروک
- کاهش ظاهر جای زخم (اسکار)
- تسکین زخم‌های دهانی
- پیشگیری از آسیب ناشی از نور خورشید و درمان آن
- اثر ضد باکتری و ضد قارچ
مصارف کالاندولا
شواهد نشان می‌دهد، روغن کالاندولا در بهبود مشکلات پوستی زیر موثر است.
سوختگی‌ها، بریدگی‌ها و کبودی‌ها
پماد، تونیک و شوینده‌های حاوی کالاندولا به طور کلی برای کمک به تسریع بهبودی سوختگی، کبودی و بریدگی و مقابله با عفونت‌های جزئی ناشی از آن روی پوست استفاده می‌شود. کرم کالاندولا برای درمان هموروئید (بواسیر) هم کاربرد دارد.
مطالعات حیوانی نشان داده‌اند که کالاندولا با افزایش جریان خون به ناحیه زخم و کمک به بدن برای ساخت بافت جدید، روند بهبود زخم را تسریع می‌کند.
درماتیت
شواهد اولیه نشان می‌دهند که کالاندولا می‌تواند در پیشگیری از درماتیت (التهاب پوست) در افراد مبتلا به سرطان سینه که تحت پرتودرمانی قرار می‌گیرند، موثر باشد. با این وجود، سایر مطالعات اثربخشی چندانی در این زمینه نشان نداده‌اند.
علاوه بر این، به نظر می‌رسد کالاندولا می‌تواند به درمان درماتیت تماسی به‌ویژه واکنش به پیچک سمی هم کمک کند.
بیماری‌های التهابی پوست
استفاده از روغن کالاندولا برای تسکین التهاب پوستی سابقه دیرینه دارد. از جمله:
- می‌توان این روغن را برای کاهش خارش پوست و التهابات استفاده کرد.
- مالیدن روغن کالاندولا روی مفاصل و عضلات می‌تواند درد ناشی از کشیدگی و پیچ‌خوردگی را کاهش دهد.
- فرآورده‌های مراقبت از پوست حاوی روغن کالاندولا می‌توانند برای افراد مبتلا به بیماری‌های التهابی پوست مانند پسوریازیس، اگزما و درماتیت مفید باشند.
عفونت گوش میانی (اوتیت مدیا)
در بعضی موارد ممکن است از قطره‌های گوش حاوی کالاندولا برای درمان عفونت گوش کودکان استفاده شود. مطالعات اولیه، عوارض جانبی خاصی برای استفاده از این فرآورده مشاهده نکرده‌اند. با این حال تحقیقات بیشتری برای مشخص کردن اثربخشی این گیاه برای درمان عفونت گوش مورد نیاز است.
پیری پوست
روغن کالاندولا می‌تواند سرعت ایجاد خطوط ریز و چین و چروک و سایر علائم پیری روی پوست را کاهش دهد. بنابراین از آن در بعضی کرم‌های ضد پیری و کاهنده چین و چروک پوست استفاده می‌شود.
مشکلات پوست سر
روغن کالاندولا یک مرطوب‌کننده عالی برای پوست سر است. این ماده دارای خواص ضد باکتریایی و ضد قارچی است که آن را به یک درمان مناسب برای شوره سر و درماتیت سبورئیک (بیماری پوستی با علائمی نظیر بثورات قرمز رنگ خارش‌دار و پوسته پوسته در ناحیه پوست سر، صورت و نیمه بالایی بدن) تبدیل می‌کند.
روغن کالاندولا در آبرسانی پوست سر و کاهش خارش آن نیز موثر است. همچنین این ماده با کاهش التهاب می‌تواند به رشد موی سر نیز کمک کند.
مشکلات جزئی پوست
سفت شدن پوست یکی از اثرات کوتاه مدت روغن کالاندولا به شمار می‌رود. علاوه بر این برخی مطالعات نشان داده‌اند که این ماده می‌تواند تولید کلاژن را در بدن افزایش دهد اما مطالعات انسانی بیشتری برای اثبات ان مورد نیاز است. این روغن به دلیل داشتن چربی‌های طبیعی می‌تواند آبرسان مناسبی برای پوست باشد.
آفتاب‌سوختگی
گیاه کالاندولا حاوی ترکیباتی است که می‌تواند به محافظت از پوست کودک در برابر پرتوهای فرابنفش نور خورشید کمک کند. استفاده از این ماده در ضد آفتاب‌ها (نه استفاده از آن به‌جای ضد آفتاب) دارای SPF (فاکتور محافظت در برابر نور خورشید) طبیعی است.
آکنه
بعضی افراد از روغن کالاندولا برای درمان آکنه استفاده می‌کنند. نتایج یک مطالعه، اثربخشی این روغن را در درمان و پیشگیری از آکنه نشان می‌دهد اما مطالعات بیشتری برای اثبات این اثربخشی لازم است.
بثورات پوشک
روغن کالاندولا می‌تواند به تسکین سوختگی پای نوزاد و بثورات پوشک کمک کند. مطالعه کوچکی در سال ۲۰۱۲ نشان داد اثربخشی پماد کالاندولا از کرم آلوئه‌ورا در درمان بثورات پوشک بیشتر است. استفاده از کرم تعویض پوشک حاوی روغن کالاندولا یک روش مناسب برای پیشگیری از سوختگی پای نوزاد به شمار می‌رود.
واژینوز باکتریایی و عفونت‌های قارچی واژن
در یک مطالعه، محققان دریافتند مصرف پماد کالاندولا در بانوان مبتلا به واژینوز باکتریایی (عفونت باکتریایی واژن) مشابه مصرف داروی مترونیدازول است و می‌تواند پس از یک هفته بیماری را از بین ببرد. در مطالعه دیگری اثربخشی کرم کالاندولا در درمان عفونت‌های قارچی واژن نشان داده شد اما سرعت تاثیر آن کمتر از داروی استاندارد درمان (کلوتریمازول) بود.
ادعاهایی مبنی برای موثر بودن کالاندولا برای درمان علائم مرتبط با قاعدگی وجود دارد اما مطالعات بیشتری برای اثبات آن نیاز است.
ایمنی کالاندولا
معمولا از کالاندولا به صورت خوراکی استفاده نمی‌شود مگر اینکه مقادیر بسیار اندک آن در تولید برخی داروهای سنتی به کار برود. این گیاه عموما به صورت موضعی روی پوست مالیده می‌شود.
اشکال مختلف خوراکی یا موضعی کالاندولا برای بیشتر افراد به احتمال زیاد ایمن است.
اقدامات احتیاطی و هشدارهای ویژه
- بارداری: در صورت بارداری از مصرف خوراکی کالاندولا اجتناب کنید. نگرانی‌هایی درباره احتمال سقط جنین با مصرف خوراکی این گیاه وجود دارد. بهتر است تا حد امکان از مصرف موضعی این گیاه هم اجتناب شود تا زمانی که اطلاعات بیشتری درباره اثرات آن در دسترس باشد.
- شیردهی: اطلاعات موثق کافی درباره ایمنی مصرف کالاندولا در دوران شیردهی وجود ندارد و بهتر است از مصرف آن در این دوران پرهیز شود.
- حساسیت به گیاه ابروسیا (ragweed) و گیاهان مرتبط با آن: کالاندولا ممکن است در افرادی که به گیاهان خانواده کاسنیان(Asteraceae) / مرکبیان (Compositae) حساسیت دارند، باعث ایجاد واکنش آلرژیک شود. اعضای این خانواده شامل ابروسیا، گل داوودی، گل همیشه بهار، انواع گل مینا و بسیاری گیاهان دیگر است. در صورت ابتلا به آلرژی حتما پیش از مصرف کالاندولا با پزشک صحبت کنید.
- جراحی: مصرف هم‌زمان کالاندولا با داروهای مورد استفاده حین جراحی و پس از آن ممکن است باعث خواب‌الودگی بیش از حد شود. حداقل ۲ هفته پیش از انجام جراحی مصرف کالاندولا را متوقف کنید.
- زخم‌های عمیق یا عفونی: با اینکه کالاندولا در بهبود بافت پوست و پیشگیری از عفونت موثر است اما نباید روی زخم‌های عفونی یا عمیق استفاده شود. کالاندولا می‌تواند لایه سطحی پوست را به سرعت ترمیم کند و باعث به دام افتادن عفونت درون زخم شود.
نگهداری از روغن کالاندولا
روغن کالاندولا بهتر است در یک مکان تاریک، خنک و خشک و دور از دسترس کودکان نگهداری شود. نگهداری روغن کالاندولا در شرایط مناسب ماندگاری و اثر بخشی آن را افزایش می‌دهد.
سخن پایانی
روغن کالاندولا فواید متعددی برای پوست دارد که ممکن است در بعضی افراد موثر باشد و در بعضی نه. اگرچه برای بسیاری از فواید این ماده مطالعات کافی انجام نشده است با این وجود طرفداران زیادی دارد.
همیشه پیش از مصرف این روغن با پزشک مشورت کنید و پیش از استفاده از آن تست حساسیت پوستی (تست پچ) در قسمت کوچکی از پوست پشت بازو انجام دهید تا بدانید بدنتان چه پاسخی به این ماده خواهد داد.
منابع:
healthline.com/health/calendula-oil,
medlineplus.gov/druginfo/natural/235.html,
mountsinai.org/health-library/herb/calendula,
achs.edu/blog/2020/01/23/calendula-for-skin-health,
ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC10142266,
webmd.com/vitamins/ai/ingredientmono-235/calendula,
rxlist.com/body_vitamin_e_benefits_for_your/article.htm,
verywellhealth.com/health-benefits-of-calendula-4582641,
