یکی از مشکلات متداولی که ممکن است برای موها در هر سن و سالی پیش آید، شوره سر می‌باشد. معمولاً این شوره‌ها سبب ایجاد عارضه و ضرری برای شما نخواهند شد. ولی می‌توانند مشکلاتی را برای شما ازلحاظ زیبایی یا تمیزی به همراه داشته باشند. ازاین‌رو، خیلی از افراد جهت درمان شوره سر در پی راه‌حلی دائمی هستند.
تفاوتی ازلحاظ ظاهری بین شوره‌های سر وجود ندارد، ولی علت‌های مختلفی می‌تواند سبب بروز آن‌ها گردد. بنابراین، تشخیص علت آن بایستی توسط پزشک پیش از هرگونه اقدامی صورت گیرد. در این مقاله می‌خواهیم به بررسی دلایل بروز شوره سر پرداخته و سپس راهکارهایی جهت درمان آن ارائه دهیم.
منظور از شوره سر چیست؟
به پوسته‌های سفید رنگی که در موها به علت جمع شدن سلول‌های مرده به وجود می‌آید، شوره سر اطلاق می‌گردد. در حقیقت، شوره سر ناشی از ریزش سلول‌های مرده پوست می‌باشد. معمولاً این پدیده بدون عوارض بوده و هیچ ضرری را در پی ندارد. ولی احتمال دارد، خارش را به دنبال داشته باشد. این عارضه می‌تواند در هر سنی و در هر فردی ایجاد شود. البته احتمال ایجاد آن برای افراد و جوانان میان‌سال بیشتر از سایرین وجود دارد. این پدیده می‌تواند دارای شدت‌های مختلفی بوده و خشک یا چرب باشد. راهکارهای مختلفی جهت درمان شوره سر با توجه به علت وقوع آن، نوع و همچنین شدت آن وجود دارد که در ادامه آن‌ها را بررسی می‌کنیم.
ایجاد شوره سر و یا تشدید آن نمی‌تواند به علت عدم رعایت بهداشت باشد. ولی این شوره‌ها، به دلیل نشستن و شانه نزدن مرتب موها می‌تواند بیشتر به چشم آید. سطح استرس افراد، سن، شرایط سلامتی، شرایط آب و هوایی، برخی از بیماری‌ها، کیفیت محصولات رقابتی و همچنین روش‌های مراقبتی مو ازجمله فاکتورهایی هستند که می‌توانند شوره سر را تشدید کنند.
آشنایی با انواع شوره سر
به‌منظور درمان شوره سر، تشخیص نوع آن می‌تواند بسیار کمک‌کننده باشد. امکان درمان بعضی از شوره‌ها با استفاده از شیوه‌های درمان خانگی و همچنین ایجاد تغییر در برنامه‌های مراقبت از مو وجود دارد. ولی برخی دیگر نیاز به به‌کارگیری شامپو گیاهی ضد شوره و شامپو بدون سولفات و درمان دارویی دارند. در ادامه قصد معرفی انواع شوره سر را داریم و سپس علت‌های بروز آن و همچنین راهکارهای درمان آن را بررسی خواهیم نمود.
۱. شوره چرب
غدد تولید سبوم در قسمت زیرین پوست شما واقع است. این ماده روغنی، حفاظت و مرطوب‌سازی پوست را بر عهده دارد. چرب شدن پوست شما به علت افزایش تولید سبوم توسط این غدد چربی رخ می‌دهد. ایجاد شوره چرب و همچنین تحریک پوست سر، از طریق این چربی اضافی صورت می‌گیرد. معمولاً پوسته‌های این نوع شوره‌ها در مقایسه با شوره خشک بزرگ‌تر بوده و حالتی روغنی دارند. رنگ این پوسته‌ها زردتر است و یکی از شدیدترین نوع شوره چرب، اگزمای سبورئیک می‌باشد.
۲. شوره خشک
از شایع‌ترین نوع شوره می‌توان به شوره خشک اشاره کرد. تشدید این نوع شوره در فصل زمستان صورت می‌گیرد. زیرا که احتمال خشکی پوست سر با سرد و گرم شدن هوای محیط وجود دارد. از دیگر علت‌های بروز شوره سر، شستشوی مداوم موها با آب داغ است. پوسته‌های شوره خشک، خارش را به دنبال داشته و معمولاً ریز و سفید هستند. ازجمله علائم وجود یک بیماری پوستی جدی، شوره‌های خشک به همراه خارش شدید است که بایستی بررسی این مسئله توسط پزشک انجام گیرد.
شامپوهای مرطوب‌کننده می‌تواند گزینه مناسبی جهت کمک به پیشگیری از بروز شوره خشک باشند. از راهکارهای خانگی که خارش را تسکین داده و مانع از خشکی پوست می‌گردد، ماساژ پوست سر با روغن نارگیل است.
بررسی علت بروز شوره سر
همچنان، دلایل ایجاد شوره سر ناشناخته است، ولی پزشکان به بیان علت‌های مختلفی در این زمینه پرداخته‌اند. به اعتقاد پزشکان، مشکلات هورمونی می‌تواند یکی از علت‌های بروز این پدیده باشد، ولی فاکتورهای دیگری ممکن است این عارضه را پدید آورند.
اگزما یا درماتیت سبورئیک
افراد مبتلا به اگزمای سبورئیک، دارای پوستی تحریک‌شده و چرب بوده و ازاین‌رو، امکان ایجاد شوره سر در آن‌ها زیاد است. معمولاً پوست چنین افرادی، چرب، قرمز و پر از پوسته‌های زرد و سفید می‌باشد. در این مورد، شوره فقط در موهای سر یافت نمی‌شود. بلکه امکان مشاهده آن در موهای ابرو، پشت گوش، سینه و سایر بخش‌های دارای موی بدن نیز دیده می‌شود.
وجود قارچ
وجود قارچی به اسم مالاسزیا که از طریق چربی پوست تغذیه می‌کند، در پوست سر افراد مبتلا به شوره دیده می‌شود. برای افراد معمولی این قارچ سبب بروز مشکلی نشده، ولی تحریک پوستی را در برخی افراد با شرایط یا بیماری‌های خاص به همراه داشته و درنتیجه شوره سر را پدید می‌آورد.
وجود بیماری زمینه‌ای
وجود بیماری‌های زمینه‌ای ازجمله صرع و پارکینسون را می‌توان یکی از رایج‌ترین دلایل ایجاد شوره سر دانست. از دیگر دلایل بروز شوره، افسردگی، اضافه‌وزن، مصرف الکل، اختلال در اشتها، سکته‌های قلبی و مغزی می‌باشد.
مرتب شانه نزدن موها
یکی از مسائل مهم جهت از بین بردن سلول‌های مرده پوست، شانه زدن آرام و ملایم موها است. ازاین‌رو، سعی کنید اقدام به شانه زدن مناسب موهای خود به‌صورت مرتب نمایید تا از این طریق مانع از ایجاد شوره و جمع شدن سلول‌های مرده در پوست سر گردید.
استفاده از محصولات مراقبتی یا شامپوهای نامرغوب یا ناسازگار با پوست
علاوه بر در نظر گرفتن نوع موی سرخود در زمان انتخاب شامپو، بایستی به ویژگی‌های پوست خود نیز توجه نمایید. زیرا که احتمال عدم سازگاری بعضی محصولات با پوست سرتان وجود داشته و درنتیجه تحریک و بروز شوره در آن را ناشی می‌شود. بهتر است اقدام به استفاده از شامپوهای ملایم، سبک و غیر دارویی نمایید تا از این طریق سبب کاهش احتمال بروز شوره شوید.
به اعتقاد برخی افراد، شستشوی نامناسب موها، سبب تجمع چربی و سلول‌های مرده بر روی پوست شده، و درنتیجه شوره سر را منجر می‌شود. به تصور بعضی افراد دیگر، ایجاد شوره و خشکی پوست، به علت شستشوی بیش‌ازحد موها و از بین رفتن روغن طبیعی پوست سر رخ می‌دهد. البته تاکنون دلیل علمی محکمی جهت تأیید یا رد این دلایل ارائه نشده است. ولی نکته حائز اهمیت در اینجا این است که در افراد مختلف، تعداد دفعات لازم برای شستشوی موها می‌تواند متفاوت باشد. علاوه بر آن یکی از موارد مفید در این زمینه، شستشوی مداوم موها می‌باشد. همچنین به‌کارگیری شامپو بدون سولفات و ضد شوره می‌تواند کمک به رفع شوره سر نماید.
وجود مخمرها
از دیگر علت‌های ایجاد شوره سر، افزایش میزان مخمرها در پوست سر است. معمولاً احتمال بروز این مشکل در فصل زمستان بیشتر خواهد بود. معمولاً در فصل‌های گرم سال، اشعه خورشید سبب کاهش شوره سر می‌شود. ولی ازآنجایی‌که در زمستان نور خورشید ضعیف است، لذا فرصت خوبی برای رشد مخمرها فراهم می‌گردد.
خشکی پوست سر و موها
درواقع شوره در پوست سر خشک به وجود می‌آید. ازاین‌رو، باید مراقب باشید که پوست سر شما خشک نشود. مثلاً در فصل زمستان نامتعادل بودن دمای داخل و بیرون منزل سبب خشکی پوست سر و ایجاد شوره می‌گردد. بر این اساس، سعی کنید محیط خانه را زیاد گرم نکنید تا هنگام ورود از فضای سرد به گرم موهایتان دچار آسیب نگردد.
بیماری‌های پوستی مختلف
برخی از بیماری‌های پوستی مانند اگزما علل ایجاد شوره سر می‌باشند. عفونت‌های قارچی هم می‌تواند دلیلی برای ایجاد آن باشد.
کمبود مواد مغذی
به‌طورکلی رژیم غذایی نامناسب منجر به ایجاد شوره سر در افراد می‌گردد. در این خصوص باید بگوییم کسانی که ویتامین‌های گروه ب و امگا ۶ بدنشان کم است، بیشتر در معرض ابتلا به این مشکل قرار دارند. البته هنوز روشی که بتوان با استفاده از رژیم غذایی به درمان شوره پرداخت، پیدا نشده است.
مشکلات هورمونی و سن افراد
درواقع با افزایش سن، مشکلات پوستی بیشتری در افراد به وجود می‌آید. ولی شوره ازجمله مشکلاتی می‌باشد که در سنین نوجوانی و جوانی بیشتر بروز می‌کند. یک نوع نیز فقط مخصوص کودکان می‌باشد که به آن شوره سر گهواره گویند. در حقیقت یک سری مشکلات هورمونی که معمولاً در آقایان بیشتر از خانم‌ها است، باعث تشدید این مشکل می‌گردد.
راهکارهایی جهت درمان شوره سر
در بعضی مواقع احتمال دارد که درمان شوره سر بدون نیاز به داروها و شامپوهای مخصوص و فقط با درمان خانگی صورت پذیرد. ولی در صورت مراجعه شما به پزشک، عوامل مختلفی از قبیل سن، شرایط ژنتیکی و علت ایجاد شوره و شدت آن به‌صورت دقیق بررسی می‌شود تا بهترین راهکار به شما ارائه داده شود.
لازم به ذکر است که استفاده از شامپو بدون سولفات ضد شوره می‌تواند گزینه خوبی در جهت درمان شوره سر به شمار آید.
در ادامه این مقاله، راه‌های درمان شوره سر به‌صورت دارویی و خانگی را بیان می‌نماییم که باید مدنظر خود قرار دهید.
۱. استرس نداشتن
درواقع استرس داشتن یکی از دلایل مهم ایجاد مشکلات پوست و مو در افراد می‌باشد. بر این اساس، کنترل نمودن استرس نقش به سزایی در درمان شوره سر دارد که نباید از آن غافل بود.
۲. استفاده از محصولات مراقبتی و پرهیز از مواد ناسازگار با موها
یادتان باشد که جهت انتخاب و خرید شامپو ضد شوره، حتماً با پزشک متخصص مشورت نمایید تا با ترکیبات مختلفی که شامپوها دارند، بهترین گزینه را به شما معرفی نماید. علاوه بر آن، بهتر است که محصولات مراقبتی و سازگار با موی خود را شناسایی نمایید تا پوست سر شما با محصولات نامناسب آسیب نبیند. ناگفته نماند که رنگ کردن مداوم موها نیز سبب تحریک پوست و ایجاد شوره می‌گردد.
۳. شانه زدن مرتب موها با شانه مناسب
اگر با شانه مناسب به‌آرامی و به‌صورت مرتب موهای خود را شانه بزنید، سلول‌های مرده پوست از بین می‌رود و دارای موهای سالم‌تری خواهید بود.
۴. شستشوی موها به‌صورت منظم جهت درمان شوره سر
در حقیقت با توجه به نوع موها، تعداد دفعات شستشو مشخص می‌گردد. شما باید این کار را به‌طور منظم و مخصوصاً بعد از قرار گرفتن در آلودگی‌های محیطی انجام دهید. دقت نمایید که هنگام شستشو حتماً پوست سرخود را به‌آرامی ماساژ دهید تا به‌خوبی تمیز شود و از تجمع چربی‌ها در امان باشد.
۵. بهره‌گیری از شامپو ضد شوره برای درمان شوره سر
درصورتی‌که شوره سر خفیف باشد و بدون علت خاصی رخ داده باشد، استفاده از شامپو مخصوص شوره سر که حاوی سلنیوم سولفاید و یا کلیمبا است، جهت بهبود خارش و پوسته‌پوسته شدن یک گزینه عالی می‌باشد. برای اثربخشی بیشتر این شامپو نیز قبل از استفاده بهتر است که پوسته‌های ایجادشده در سر را تا حدودی از بین ببرید. برای این منظور، به‌آرامی موها را شانه بزنید. دقت نمایید که شانه کشیدن محکم یا ضربه‌ای موها سبب تحریک پوست سر و ایجاد شوره بیشتر می‌گردد.
باید بدانید که شامپو مخصوص رفع شوره از ترکیبات مختلفی تولید می‌شود که می‌تواند ایجاد شوره را کنترل نمایند. مثلاً شامپوهای حاوی پریتیون، رشد مخمرها را کاهش می‌دهد و یا شامپوهای سلنیوم سولفاید که روغن‌های طبیعی پوست را تا حد زیادی کاهش می‌دهد، درنهایت سبب کم شدن سلول‌ها می‌گردد.
بعضی شامپوها حاوی قطران ذغال سنگ هستند. قطران ذغال سنگ یک ماده ضد قارچ است که از تولید سلول‌های پوستی اضافه جلوگیری می‌نماید. استفاده از این ماده در شامپو ضد شوره به‌مرورزمان مشکلاتی را برای موها ایجاد می‌نماید. مثلاً باعث حساسیت مو به اشعه خورشید می‌شود و یا موهای رنگ‌شده را لکه‌دار می‌کند. به همین خاطر لازم است که حتماً با پزشک مشورت نمایید.
اگر اگزمای پوستی موجب ایجاد شوره شود، احتیاج به درمان اساسی‌تری دارد. در این‌گونه موارد، پزشک با توجه به وضعیت بیمار شامپو حاوی سورفاکتانت را تجویز می‌کند. این شامپو برای شوره خشک و چرب، کف سر چرب با ساقه خشک و کف سر خشک با ساقه چرب قابل‌استفاده می‌باشد که برای یک دوره درمانی معین توسط پزشک تجویز می‌گردد و بعدازآن یک شامپوی معمولی روزانه را معرفی می‌نماید.
خطرات ناشی از شوره سر
به‌طورکلی شوره سر بی‌خطر است و در بعضی موارد ممکن است خارش نیز اتفاق بیفتد. در مواردی که شوره سر با علائم دیگری همراه باشد، نشان‌دهنده یک مشکل جدی است که باید حتماً با پزشک متخصص مشورت نمود. حتی ممکن است این مشکل ناشی از نوع شامپوی استفاده‌شده باشد که معمولاً با تعویض آن توسط پزشک درمان می‌گردد. در صورت بروز علائمی نظیر اگزما و دیگر بیماری‌های پوستی، خارش شدید، قرمزی، تورم و التهاب پوستی همراه با شوره، حتماً به پزشک مراجعه نمایید.
خطرات ناشی از شوره سر
در بعضی نوزادان نشانه‌هایی شبیه به شوره سر مشاهده می‌گردد که در دو ماه اول بعد از تولدشان ظاهر می‌شود و تا چند هفته ادامه دارد. باید بگوییم که این مشکل در نوزادان خطری ندارد و درمان شوره سر در آن‌ها با استفاده از روغن کودک و شستشوی آرام پوست برطرف می‌گردد. ولی درصورتی‌که با علائمی از قبیل خارش و عفونت‌های پوستی، ترک‌خوردگی پوست کودک، خونریزی، تورم و انتقال علائم به نواحی دیگر بدن همراه باشد، نیاز است که با متخصص کودکان مشورت کنید.
